Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
BrigitaSpeičytė
20
literackiej.Pożkawswymsłownikunierzadkosamtworzyłoświecenio-
wezduchaepigramatyisentencje,tłumaczyłautorówpolskich,odwo-
ływałsiędoszlacheckiegofolklorużmudzkiego,natomiastdotwórczo-
ściludowejwłaściwieniesięgał.TymczasemStanevičiusopublikował
w1829rokutomikzatytułowanyDainosžemaičią,zawierającyteksty
litewskichpieśniludowych(byłatozresztąpierwszaksiążkowapub-
likacjapieśniludowychnacałymterytoriumbyłejRzeczypospolitej).
Dopracytejpchnęłolitewskiegofilologazainteresowanieludową
twórczościąepickąposzczególnychnarodówiposzukiwaniamiśladów
mitologicznegoczyheroicznegoeposuludowegowmiejscowychtrady-
cjachludowych,rozbudzoneuschyłkuXVIIIwiekuPieśniamiOsjana.
Kierującsiępodobnymiintencjami,LiudvikasRćza,profesorteologii
UniwersytetuwKrólewcu,sporządziłwybórpieśniludowychzterenu
MałejLitwyiwydałgojakogłośnąksiążkęDainos,oderlitauischeVolks-
lieder(Königsberg1825).WprzedmowiedoDainosžemaičiąStane-
vičiuswprostodpowiadanatezęRćzy,zawartąwjegotekścieBetrach-
tungüberdielitauischeVolksliederdołączonymdoVolkslieder,zgodnie
zktórąśladówlitewskiejheroicznejepikiludowejtrzebaszukaćna
byłychziemiachWielkiegoKsięstwaLitewskiego,Dwżmudzkichsa-
dachinadbrzegamiWilii”31.WedleStanevičiusa,sprawdzającegotę
tezęwswojejpraktyceludoznawczej,Dwiarawistnieniepieśnizcza-
sówbohaterskichLitwyiŻmudzi,któreśpiewaliwajdeloci,naczelnicy
naszychziemipieśniarze,jestpustąfantazją”32.Choćtenabsolwent
uniwersytetu,zachęconyprzykłademRćzy,interesowałsięfolklorem,
jednaknieśpieszyłsięzprzyznaniemmutakiegoznaczeniakulturo-
wegojakjegopoprzednik.OdmiennieniżwprzypadkuRćzydlatwór-
czościpoetyckiejStanevičiusafolklorniejestjakohoryzontestetyczny
szczególnieistotny33.NaWielkiejLitwie(awięcnaziemiachbyłego
WielkiegoKsięstwaLitewskiego)nowatorstwemwyróżniasiępodtym
31
Cyt.za:Lietuviąliteratūrosistorija:XIXamžius,sudarytojasirvyriausasisredaktorius
JuozasGirdzijauskas,Vilnius2001,s.598.
32
SimonasStanevičius,Raśtai,dz.cyt.,s.72,139.
33
W1809rokuRćza,zgodniezideaminiemieckiegoromantyzmu,wydałzbiórswo-
jejpoezjiponiemiecku,zatytułowanyPrutena,azawierającyutworystylizowanena
litewskiepieśniludowe.TakżeprzedstawiającniemieckimczytelnikomDonelaitisa,
Rćzapodkreślałoryginalność,ludowośćiorganicznośćjegopoetyki,niejakoDwytłu-
miając”jegozwiązkiztradycjąantyczną.TymczasemStanevičius,uczeńGroddecka,
piszącotymautorzewprzedmowiedoŠeśiospasakos(iposługującsiętekstamiRćzy),
niestarałsięDonelaitisawpodobnysposóbDuromantycznić”.
