Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
LitewSkaLiteraturapoczątkuXiXwieku
względempoezjaAntanasaStrazdasa:jakopierwszywlitewskiejlite-
raturze(jeszczeprzedpierwszymipublikacjamifolklorulitewskiego
iprzedsformułowaniemzwiązkówprogramowychztątradycjąwe
wspomnianychwydawnictwachRćzyiStanevičiusa)wykorzystywałon
formyoryginalniefolklorystyczne.
Tworzącwizjęrozwojulitewskiegopiśmiennictwaikultury,Pożka
byłprzekonany,żenajważniejszymitekstami,jakichbrakujelitewskie-
mużyciukulturalnemuinarodowemudoosiągnięciapełni,sąnorma-
tywnedziełajęzykoznawcze(słownikigramatykajęzykalitewskiego)
orazprofesjonalnienapisanahistoriaLitwy34.Literaturępięknątrak-
towałonraczejjakocośmniejistotnego.Pożkajednakposługiwałsię
tradycyjnąkoncepcjąwielojęzycznejDkrajowejliteratury”Wielkiego
KsięstwaLitewskiego,zgodniezktórąobywateliużywającychróżnych
językówwjednąkulturowo-interpretacyjnącałośćłączynieliteratura
piękna,leczspisywanawjednymzjęzykówfunkcjonującychnaLitwie
(popolskuipołacinie)historia35.Pożkasądziłpoprostu,żenowaepo-
kawymagatworzeniatejhistoriitakżepolitewsku.Praceprofesjonal-
negofilologaStanevičiusa,atakżejegoprzyjaciela,równieżstudenta
uniwersytetu,bibliografaKajetonasaNezabitauskisa(KajetanaNie-
zabitowskiego,1800-1876)czyJurgisaPliaterisawsposóboczywisty
świadcząotendencjiprzeciwnej:ozainteresowaniuprzedewszystkim
historiąpiśmiennictwalitewskiego,zaśwprzypadkuStanevičiusa–
takżetworzeniemlitewskiejliteraturypięknej.Jestcośsymboliczne-
gowtym,żePożkazasłynąłwtedyniejakopisarz,leczjakotwórca
iwłaścicielunikalnejbudowlizwanejBaublisem,będącejwedługMi-
chałaBrensztejnaDmałążmudzkąŚwiątyniąSybilli”
36
.Byłatoalta-
nasporządzonazpniatysiącletniegodębu.Pożkapostawiłjąwswym
ogrodziewroku1812,ozdobiłjąwierszowanymiinskrypcjamipopol-
skuipolitewsku,umieściłwniejznaleziskaarcheologiczneiksiąż-
ki,przemieniającwtensposóbBaublisawegzotyczneminimuzeum
34
MyśltęwyłożyłonwrękopiśmiennejwersjitekstuRozmyślaniewieśniakarolnika
(różnisięonaodwersjiopublikowanej).Zob.DionizasPożka,Raśtai,parengćVin-
casLaurynaitisirDominykasUrbas,Vilnius1959,s.328-329.
35
Por.RadosławOkulicz-Kozaryn,StanisławMoniuszkoikanonlitewskiejliteratury
krajowej.Naprzedpoluszczegółowychbadań,w:TeatroperowyStanisławaMoniuszki.
Rekonesanse,podred.MaciejaJabłońskiegoiElżbietyNowickiej,Wydawnictwo
PoznańskiegoTowarzystwaPrzyjaciółNauk,Poznań2005,s.101-108.
36
MichałBrensztejn,DionizyPaszkiewicz:pisarzpolsko-litewskinaŻmudzi,Wilno1934,
s.52.Cyt.za:VytautasVanagas,DionizasPośka,Vilnius1994,s.105.
21
