Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
BrigitaSpeičytė
22
litewskichstaroci,azarazemwswójgabinetdopracy.Takżeswąręko-
piśmiennąksiążkęPszczółkawBaubluzwiązałonsymbolicznieztym
ściętymdrzewem,które,jaktowyjaśniłwliścieotwartymdoprofesora
uniwersytetuJanaŁobojki,byłohistorycznympomnikiemstarejLitwy,
sięgającymczasówprzedchrześcijańskich,przeżyłocałąhistoriępań-
stwa,byobumrzećwrazznim.Drugieżycietegodębuiopiekaspra-
wowanaprzezniegonaddziełamitwórczościrodzimejoznaczająwe-
dlejegowłaścicielanowąformułężywotnościtradycjinieistniejącego
jużpaństwa37.
Pożkaijegozainteresowanialituanistycznedoczekałysięswoi-
stegoodzewuspołecznego,wktórymodbijałysięróżnepoglądyów-
czesnegospołeczeństwalitewskiegonakulturęlitewskąimożliwości
jejrozwoju.PrzyszłyhistorykMichałBalińskibezlitośniewyśmiałtra-
dycjonalistycznegogospodarzaBaublisazpozycjiracjonalistycznego
człowiekaoświeceniawsatyrzeopublikowanejnałamachDWiadomo-
ściBrukowych”38.ZkoleiwArchiwumFilomatówznajdujesięano-
nimowypolskiwierszdedykowanyPożce,azatytułowanyBaublis.Po-
wieśćżmudzka–zdajesięonświadczyćotym,żedostrzeganowPożce
takżegodnegoszacunkupiastunaiświadkahistorycznychtradycji
Litwy.WswejprogramowejodziePaskunigąKsaverąBoguśą,lietuvį,
irJokimąLelevelįmozūrąPożkawymieniaskładowelitewskiejtoż-
samościnarodowej,nieprzypadkowozaczynającodczynnikówkon-
stytuującychhistorycznąlitewskość(tożsamośćobywateliWielkie-
goKsięstwaLitewskiegooróżnympochodzeniuetnicznym):sąto
przejawyświadomościterytorialnej(związekzmorzem),historycz-
nej(odpowiedniowaloryzowanewalkizKrzyżakamiiTatarami)oraz
obywatelskiej(obowiązekobronypaństwa,przestrzeganieprawa).
37
DionizasPożka,Raśtai,dz.cyt.,s.506-536.
38
JakustaliłGintarasBeresnevičius,ataknaPożkębyłprzejawemtarćmiędzyróż-
nymiorientacjamiideologicznymiwewnątrzTowarzystwaSzubrawców.Wtowarzy-
stwiewidaćwówczaslinięDprolitewską”,zorientowanąnatradycjemiejscowe(re-
prezentująjątwórcatowarzystwaKazimierzKontrymorazjegoprezydentJakub
Szymkiewicz),orazracjonalistyczną,uniwersalistycznąiDpanpolską”linięJędrzeja
ŚniadeckiegoiMichałaBalińskiego:DZainteresowaniestarożytnościąLitwyniebyło
doprzyjęciadlazebranychwTowarzystwieSzubrawcówpolskichdziałaczynarodo-
wych;dystansowalisięoniodjegoideizałożycielskich,które,jaksięzdaje,widaćje-
dyniewdziałalnościKontryma”(GintarasBeresnevičius,Lietuviąirlenkąistoriogra-
fjaapielietuviąmitologijąXIXa.pirmojepusėje.Mitologinėstradicijosįtakalietuvią
tautinioidentitetoformavimuisi,DLiteratūra”,t.48(5),2006,s.20).
