Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Trzeciazasada,naktórejopartokoncepcjęsłownika,toprzyjęcieszerokiegopojęcia
związkufrazeologicznego(por.L.Zaręba,Pojęciezwiązkufrazeologicznego.Próbade-
finicjiiklasyfikacji[w:]Polskieifrancuskiefrazeologizmywujęciuleksykograficznym,Rozprawy
habilitacyjne,Kraków,1988).
Wskładsłownikawchodząwszystkietypyformalneutartychpołączeńwyrazowych,amiano-
wicie:I.związkinominalne,czylitzw.wyrażenia:rzeczownikowe,przymiotni-
kowe,przysłówkowe,przyimkowe,spójnikowe,II.związkiwerbalne,czyli
zwroty,orazIII.związkinominalno-werbalne,czylitzw.frazy,wśródktórychznajdują
sięróżnegotypuformułystylupotocznego,awięcsyntagmyzwiązanezkontekstem(bardzoważne
wpotocznejkomunikacjijęzykowej),związkizdaniopodobne,wyrażeniawykrzyknikowe,atakże
przysłowia,powiedzeniaprzysłowiowe,maksymy,sentencjeitp.
Zpunktuwidzeniakryteriumsemantycznego,sątogłówniezwiązkistałeiłączliwe,atakże
pewnailośćzwiązkówluźnychustalonych(awięcidiomyifrazemy).
Aotokilkaprzykładówomówionychzwiązków:I.związkinominalne:1.rzeczownikowe:
grosbonnet,cordonbleu,trounormand,coupdechance,platdenouilles,2.przymiotnikowe:ni
chairnipoisson,duràladétente,entredeuxâges,àn’enplusfinir,àsemettreàgenoux,3.przy-
słówkowe:àvuedenez,debutenblanc,àlabelleétoile,toutàtrac,d’emblée,àtortetàtravers,
4.przyimkowe:àdéfautde,audétrimentde,àforcede,envoiede,5.spójnikowe:toujoursest-il
que,n’empêcheque;II.związkiwerbalne:casserlespiedsàqqn,fairelasourdeoreille,passer
l’éponge,pousserlebouchontroploin,mettredanslemille,poserunlapinàqqnitp.Oboktakich
iimpodobnychzwiązkówobrazowych,pochodzącychzludowejwarstwyjęzyka,oróżnymstopniu
potoczności(j.potoczny,pospolity,slangowy),znajdziemywsłownikuzwiązkiwerbalnenieobra-
zowe,należąceprzeważniedojęzykastandardowego,starannego,czasemksiążkowego,często
ogólnospecjalistycznego(administracyjnego,urzędowegoitp.),np.:prêterattentionàqqch./qqn,
prononcer(faire)undiscours,mettreqqch.enplace,êtreenvoiede+inf.,remporterunevictoire
(untriomphe,unsuccès),mettreqqch.endoute,s’abandonneraudésespoir,nepastarird’éloges,
caresserunprojetitp.;III.związkinominalno-werbalne:Iln’yapaslefeu(àlamaison),
Letorchonbrûle,Onn’estpasauxpièces,C’estlepied!,Quiveutnoyersonchienl’accusedelarage,
Avecdes"si"onmettraitParisdansunebouteille,Autantdetêtes,autantd’avis.Wsłowniku
uwzględnionesąrównieżzwiązkiporównawcze,zarównoprzymiotnikowe(sourdcommeunpot,
paresseuxcommeunlézard),jakiczasownikowe(écrirecommeunchat,dormircommeunemar-
motte,êtrecommechienetchat)oraztzw.wyrażeniaszeregowe(coupsurcoup,tôtoutard,bout
àbout,beletbien,c’estbonnetblancetblancbonnet).
Dosłownikawłączonopozatymzwiązki,któreautornazywastrukturalnymi,takiejak:ne
faireque+inf.,àforcede+inf./n.,avoirà+inf.,iln’yaqu’à+inf.,donnerdans+inf.itp.Nie
zapomnianorównieżotzw.formułachkonwersacyjnychocharakterzepragmatycznym,naprzy-
kład:Çamefaitunebellejambe,Vatefairefiche!,Envoilàdujoli!,Lescarottessontcuites!
MAKROSTRUKTURASŁOWNIKA.UKŁADHASEŁ
Jednostkifrazeologiczneuporządkowanesąalfabetyczniewobrębieidentyfikatorahasłowego,
wedługzasadypierwszegorzeczownikawystępującegowdanymzwiązku.Takwięcfrazeologizmy:
leverlelièvre,sepayerlatêtedeqqn,enboucheruncoinàqqn,faireporterlechapeauàqqn,
pédalerdanslachoucroute,umieszczonesąkolejnopodidentyfikatoremhasłowym:LIÈVRE,
TÊTE,COIN,CHAPEAU,CHOUCROUTE.Wefrazeologizmach,wktórychwystępujądwarze-
czownikilubwięcej,identyfikatoremjestzawszepierwszyrzeczownik,np.:avoirunfilsurlalan-
gue,tirerlesversdunezàqqn,çanecassepastroispattesàuncanard,znajdziemypod:FIL,
VERSiPATTE.Formysupletywnerzeczownikaniezostałyrozdzielone;potraktowanojewspólnie
podhasłemwliczbiepojedynczej.Takwięcnp.związkizawierająceYEUXznajdująsiępodiden-
tyfikatoremhasłowymŒIL/YEUX.PrzyliczbiemnogiejYEUXjestodsyłacz.
Oilewyrazhasłowyjesthomonimiczny,figurujeosobnodlakażdegoznaczeniaioznaczony
jestcyfrąrzymską.Np.:AIRI.(idéedevent;souffle);AIRII.(apparence);AIRIII.(mélodie).BAL-
LEI.zezwrotem:saisirlaballeaubonditp.;BALLEII.,podktórymznajdziemy:recevoirdouze
ballesdanslapeauitp.;BALLEIII.zfraząT’aspascentballes?Podobniepotraktowanowyrazy
XI
