Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp.Interpunkcjapolska
XIXiXXwiekuzaczynasiępisaćwgramatykachpolskichkonsekwentnie
oznakachprzestankowychlubprzecinkowych.Wtymteżczasiepojawiasię
termininterpunkcja(por.Ang.)1.
Nazwyznakówprzestankowychzmieniałysięiwłacinie,iwjęzy-
kupolskim;zmieniałasiętakżeichliczba.Pierwszypolskigramatyk,
wspomnianyOnufryKopczyński,wymyśliłiutrwalił(zdaniemZenona
Klemensiewicza)nazwy:przecinek,pytajnikicudzysłów.Najpóźniejszym
zaśterminemjestwielokropek,wprowadzonyprzezStanisławaJod-
łowskiegowroku1935.Jakoswoistąciekawostkędodam,żeWisława
Szymborskawjednymzeswoichwierszy(Nagrobek)określiłaprzecinek
jako„staroświecki”.
ObecneprzepisyinterpunkcyjnezawdzięczamygłównieStanisławowi
Jodłowskiemu.Toonnajpierww1936,apóźniejw1955rokuprzygoto-
wałZasadypisownipolskiejiinterpunkcji,którezatwierdzono20I1956r.
wuchwaleKomitetuJęzykoznawstwaPAN.
Wnaszymsystemieinterpunkcyjnymmamy10znaków.Wśródnich
sąte,którestosujesiębardzoczęsto;niemożnawłaściwiebeznichżyć,
anapewnoniemożnabeznichpisać.Przedewszystkimsąto:kropka
iprzecinek,dalejznakzapytania,znakwykrzyknienia,możeteżdwu-
kropek.Innychużywamyrzadziejlubnawetbardzorzadko:tomyślnik
(pauza),wielokropek,nawias,cudzysłów,średnik.
Kiedymówimy,możemydzielićwypowiedźzapomocąakcentu,
intonacji,rytmuitempamowy.Piszącynatomiastmadodyspozycjitylko
znakigraficzne.Pełniąonewjęzykupisanymkilkabardzoważnych
funkcji:ułatwiajązrozumienietekstu,zapewniającmujednoznaczność,
orazjegowłaściwewygłoszenie.Służąwięc:
-
dooddzielaniasąsiadującychczłonów(przecinek,średnikikropka,
którajednocześniezamykawypowiedzenie);
-
dowydzielaniawstawekwplecionychwśrodekwypowiedzenia
(teznakiwystępująparami:dwaprzecinki,dwiepauzy,nawias);
-dozapowiadaniawyliczenia(dwukropek);
-doprzerywania(wielokropek);
-dowskazywanianaopuszczenieczęściwypowiedzenia(myślnik,
częściowowielokropek);
-
dowskazywanianaładunekemocjonalno-logicznywypowiedzi
(pytajnik,wykrzyknik,częściowoteżpauzaiwielokropek);
-docytowania(cudzysłów).
1
A.Bańkowskipiszejednak,żewyrazinterpunkcjajestrejestrowanywpolszczyźnie
oddrugiejpołowyXVIIIw.(Etymologicznysłownikjęzykapolskiego,Warszawa2000).
X
