Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
anastępniepowstałoodgałęzieniekoleipółnocnejdoOpawyzeŚwiniowaido
;ielskazDziedzic(Popiołek1913:388)oPowstaniedworcakolejowego,atakże
całejprzemysłowejdzielnicy(lewobrzeżnejczęścimiastaCieszyna)zwiększyło
dostępnośćgruntówprzeznaczanychpodzabudowę,cospowodowałonasilony
procesosiedlaniasięludnościnapływowej,przybywającejkoleją,najczęściejzGa-
licjiiGórnychWęgier(zeSłowacji)orazŻydów(Spyra1997:199)o
ZnaczącymfaktemdlaekspansywnegonapływuludnościnaziemieŚląska
Cieszyńskiegookazałysięreligijneudogodnienia,dziękiktórymewangelicy
znaleźlitamschronienieoNamocytraktatuzatwierdzonego8kwietnia1861roku
zniesionozarównodotkliweograniczeniadotyczącetejgrupywyznaniowej28
(Panic,redo,2010,to3:15),jakizakazypobytuŻydównatereniemiastaoraz
zlikwidowanożydowskiepodatki(Spyra2005:154—160)o
PodkoniecpierwszejpołowyXIXwieku(w1846roku)liczbamieszkańców
ŚląskaCieszyńskiegowzrosłado212000,aregiontenstawałsięcorazbardziej
atrakcyjnynietylkodlapobliskiejludności,aleiprzybyszówzcoraztoodleglej-
szychregionówo
18
Okreswielkichprzeobrażeń(1860—1900)
Okres1860—1895nazwanyprzezJózefaChlebowczykaczasamiwielkichprze-
obrażeń(Chlebowczyk1984:10)charakteryzujeburzliwyrozwójindustrialny
iurbanistyczny,wyróżniającysięmiędzyinnymidwukrotnymwzrostemlicz-
bymieszkańcówŚląskaCieszyńskiego—ze190000w1857rokudo435000
w1910roku(Chlebowczyk1971:47)29oWciągustulatliczbaludnościŚląska
Cieszyńskiegowzrosłaczterokrotnie,costawiałogowgronienajszybciej(pod
względemdemograficznym)rozwijającychsięregionówwEuropieŚrodkowejo
Zwydarzeniamitymiwiązałasięstopniowapoprawasytuacjizdrowotnejisani-
tarnejorazliczneinicjatywyzzakresuopiekispołecznej(Spyra2001:155)o
Istotneznaczeniedlawszystkichdziedzinżyciamiałarewolucjatransporto-
wa,związanazdoprowadzeniemdoCieszynaw1869rokukoleikoszycko-bo-
gumińskiej,anastępniew1888roku—KoleiMiastŚląskichoWtymteżczasie
powstałowieledobrzeprosperującychzakładówprzemysłowychoJednymznich
byłbrowarcieszyńskioddanyprzezmiastomieszczanomw1865roku,inny-
mizaś—zakładytekstylneorazzakładywytwarzającemaszynywłókiennicze
w;ielskuoNaŚląskuCieszyńskimprężniedziałałyrafinerieropynaftowej,
zakładyprzemysługorzelniczego,chemicznego,lnianego,meblowego(wlatach
1870—1871braciaKohnotworzylifabrykęmebligiętych)orazpapierniczego
(Popiołek1913:386—387)oRównolegledotychinwestycjirozwijałsięprzemysł
materiałówbudowlanych,prężniedziałałyfabrykimetalowe,dobrzeprospero-
wałyfabrykazegarówwahadłowych(założonaw1890roku),odlewniametali,
wytwórniasłodu,likierówiwodysodowej,olejarnia,przetwórstwodrewna
(w1869rokuwNowejSibicyuruchomionotartak)orazprzemysłspożywczy
28
Procestenzacząłsięjużwcześniej—dekretemz30stycznia1849rokuo
29
W1880rokuwKsięstwieCieszyńskimistniało210gmini288osad(Piątkowski1918:4)o
