Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
skimgronemspecjalistównieznanelubniesłuszniezapomniane.Postaćdramatycznawpełnioży-
wadopierowtedy,gdywcielisięwniąaktor,więcpominięcietych,którzydawaliswetwarze,głosy
iduszeHamletom,KonradomiPapkinom,wydawałobysięszczególnieniesprawiedliwe.Oprócz
nazwiskaktorówwczęścitejznajdzieCzytelnikorientacyjneinformacjeomiejscuiczasiepier-
wszegowykonaniarolioraztam,gdziebyłotomożliwe,krótkieopisysposobuinterpretowania
postaci.Byosobomzainteresowanymułatwićodnalezienieinformacjidotyczącychposzczególnych
aktorów,Słownikuzupełnionooindekszawierającynazwiskawszystkichwymienionychodtwór-
cówposzczególnychról.
Ustalająclistędramatów,którychbohaterowiezostaliuwzględnieniwSłowniku,wpierwszej
kolejnościwybieranote,którenatrwaleweszływobiegkulturyinależądopodstawowegokanonu
lektur.Następnielistazostaławzbogaconaodramaty,możesłabiejimniejpowszechnieznane
obecnie,alewswoimczasiecieszącesięwielkąpopularnością.Oczywiścieniecoinnebyłykryteria
doboruwodniesieniudodramatupolskiego,innedoświatowego,zgodniezzałożeniem,żedrama-
turgiarodzimamabyćreprezentowanawjaknajszerszymzakresie.Staranosięprzytymzjednej
stronyniepominąćżadnegonaprawdęinteresującegoiważnegotytułu,zdrugiejzaśnieprzy-
gnieśćCzytelnikanadmiareminformacji.
SpośródpostaciwystępującychwdanymdramacienakartySłownikatrafiliprzedewszystkim
bohaterowiewiodący,atakżetepostaciedrugoplanoweczynawetepizodyczne,którezróżnych
względówfunkcjonująwświadomościspołecznejlubstanowiąwyjątkowointeresującąkreacjęar-
tystyczną.
Ponieważnazwypostaciużywaneprzezdramaturgówwykorzystujązarównonazwiskajaki
imiona,tytuły,określeniafunkcjiitd.,aożadnejkonsekwencjiwtejmateriimówićniemożna,
przyjęto,żewyznacznikiemmiejscadanejpostacijestjejnazwisko,agdytegobrak-imię.Istnieją
trzyzasadniczewyjątkiodtejzasady:
1)gdypostaćfunkcjonujewpowszechnejświadomościpodokreślonąnazwą,którazepchnęła
nazwiskobądźimięnadrugiplan(np.Cześnik,Rejent,Podstolina;FantazyzamiastDafnicki
Fantazy,NoraHelmerzamiastHelmerNora);
2)gdyniepojawiasięaninazwisko,aniimię,lubgdymożnaprzypuszczać,żeautorświadomie
nienazywapostacijejimieniem,choćpojawiasięonowdramacie(np.PanizDoDamaszkuA.
Strindberga);
3)gdypostaćfunkcjonujewpowszechnymobiegupodnazwąłączącąokreślenietytułu,funkcji,
stanowiskaitp.zimieniem(np.KsiądzPiotr,BiskupStanisław).
Wszystkieokreśleniatytularnetypude,von,don,doña,siritd.niewpływająnapołożenie
hasła.Znówwyjątekstanowiąpostacietakzrośniętezeswymiokreślnikami,żeichrozdzielenie
wywołałobyniepotrzebnezamieszanie(np.D’ArcJoanna,DonJuan,FonKostryn).
Słownikopatrzonyzostałwalfabetycznyspisautorówisztuk,orazindeksaktorów.Wobu
poszczególneelementyodsyłanesądohaseł(niedostron!)podawanychwtakimbrzmieniu,w
jakimumieszczonojewtekście.Ostateczniewięc,przyjakichkolwiektrudnościachzodnalezie-
niemposzczególnychpostacinajprościejskorzystaćzodpowiedniegoskorowidza.Całościtowarzyszy
teżbibliografiapracwykorzystanychprzyprzygotowywaniuniniejszejpublikacji,mającapomóczain-
teresowanymCzytelnikomwpogłębianiuwiedzyoposzczególnychdramatachczyautorach.
NimoddamSłownikpostacidramatycznychpodłaskawyosądCzytelników,mamjeszczedo
spełnieniamiłyobowiązekwyrażeniapodziękowańosobom,którychżyczliwość,pomociradato-
warzyszyłymiwtrakciepracynadtąksiążką.Serdecznewyrazywdzięcznościzechcąprzyjąć
KoleżankiiKoledzyzKatedryHistoriiiTeoriiTeatruUJ,którychuwagipozwoliłyminanowo
spojrzećna,wydawałobysię,gotowyjużmateriał.Szczególnepodziękowanianależąsięprzytym
MałgorzacieSugierze-życzliwemuibezinteresownemukrytykowiiniemalwspółredaktorowi
Słownika.
ChciałbymteżwyrazićgłębokąwdzięcznośćmojejŻonie,którejentuzjazm,cierpliwośćiwiara
towarzyszyłymiprzypracy,iktórapozostajeskromnieanonimowymautoremkilkunastuhaseł
(„Książęjesteśsmutny:żona,żonacipotrzebna!”).
NakonieczaśniechmibędziewolnozadedykowaćniniejszySłownikmoimDzieciom:Oldze
iMikołajowi.
DariuszKosiński
VI
