Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
A
AA(S.MrożekEmigranci),współlokator
XX,emigrantpolityczny,intelektualista.Rze-
komopiszeksiążkęoistociezniewolenia.Trak-
tujeXXjakoobiektobserwacjidostrzegającw
nimidealnegoniewolnika.Wswoistejwalce,
jakątoczązesobą,A.początkowozdajesiębrać
górę-demaskujegłupotę,naiwnośćisamo-
oszustwapartnera.Jednaksprowokowawszy
XXdoagresji,zdajesobiesprawę,żejestodeń
słabszy,gdyżniepotrafiżyćwsamotności.Gdy
współlokatorwporywiebuntuprzeciwjego
twierdzeniomdrzeuciułanepieniądze,niszczy
notatkidoksiążki,której-jaksłuszniezauwa-
żaXX-itakbynigdynienapisał.Dramatkoń-
czyjegoszlochrozbrzmiewającywciemności.
TypowadladramaturgiiMrożkapostać
„mędrka”-pozorniepewnyswoichracji,trak-
tujesiebieiświatzdystansemiironią.Jego
żywiołemjestkrytykanctwo,destrukcja,a
istotnymupośledzeniemimpotencjatwórczai
intelektualna.Wgłębiduchazdajesobiespra-
węzwłasnejsłabości,zaśjegoironiatosposób
obronyprzedrozpaczą.
Dziejesceniczne:L.Terzieff(prapremiera,Paryż
1974).Polska:W.Michnikowski(prapremierapol-
ska,Warszawa1975,reż.E.Axer),którykładłwię-
kszynacisknahumorystyczneaspektypostaci,osła-
biającjejdramatyzm;J.Stuhr(Kraków1976,reż.A.
Wajda)-„znerwicowanyintelektualista,oderwany
odkulturowejgleby,człowiekczepiającysiępozorów,
usiłującyzacenęzakłamaniaratowaćwalącysię
światwłasnych(...)ideałów”(W.Karpiński);M.Kon-
drat(TeatrTV1995,reż.K.Kutz),któryskreśliłos-
chły,niesympatycznyportretraczejwspółtwórcyniż
ofiarysystemu.
AARON(W.ShakespeareTytusAndroni-
kus),Maur,kochanekTamory.Najejpolecenie
obmyślaintrygę,któradoprowadzadookale-
czeniaizgwałceniaLawinii,śmiercijejmężai
dwóchsynówTytusaorazwygnaniatrzeciego.
OszukańczoobiecujeAndronikusowiuwolnie-
niesynówwzamianzajegoprawądłoń.Gdy
Tamorarodziczarnoskóredziecko,niepozwala
gozgładzić,alezabiwszywszystkichświad-
ków,podmieniaswegosynanabiałedziecko.
SamzaśuciekazpotomkiemdoGotów,wpada-
jącpodrodzewręceLucjusza.Wzamianza
obietnicężyciadlasyna,wyznajemuprawdęo
popełnionychzbrodniach.Skazanynaśmierć
głodową.
Wcielenieczystegozła,cosampotwierdza
słowami:„tysiącbymwięcejpopełniłokru-
cieństw/Gdybymmiałsiłyodpowiedniewoli”.
Posiadadwiecechycharakterystycznedlaszeks-
pirowskichzbrodniarzy:zaprawionegorycząi
chwilaminiecoabsurdalnepoczuciehumoru
orazumiejętnośćobracanianawłasnąkorzyść
ukrytychzbrodniczychinstynktówinnych.Je-
dynąjegojasnącechąjestwzruszającamiłość
itroskaosyna.
Dziejesceniczne:J.Quin(Londyn,Ipoł.XVIIIw.),I.
Aldridge(Londyn,IIpoł.XIXw.),A.Quayle(Londyn
1955,reż.P.Brook),T.Buhre(Hamburg1982).
AASA(H.IbsenPeerGynt),matkatytuło-
wegobohatera.Bezskutecznieusiłujepopra-
wićcharaktersyna,przezktóregoutraciła
wszystkoizostaławygnanazrodzinnejwsi.
Rozdartapomiędzymatczynąmiłościąapotę-
pieniemsynowskichwad,któredostrzegabez
złudzeń.WostatnichchwilachżyciaPeerocza-
rowujejąopowieściąopodróżydoraju;scenata
należydonajpiękniejszychfragmentówdra-
matuidowodziprawdziwychuczućsyno-
wskich.Jednakwfinałowychscenachspotka-
niazwłasnymigrzechamiPeerzostajepotępio-
nytakżeprzezgłosmatki,którazjegowiny
trafiładopiekła.
Dziejesceniczne:E.Wagner(Berlin1939),K.
Tüschen(Berlin1971,reż.P.Stein).Polska:A.Go-
styńska(prapremiera,Lwów1910),S.Górska(War-
szawa1917),J.Kossocka(Lwów1935),A.Polony
(Kraków1996).
ACHILLES,postaćmitologiczna,jedenz
najsłynniejszychherosówstarożytności,boha-
terwojnytrojańskiej.
1.(EurypidesIfigeniawAulidzie),podpre-
tekstemślubuznimAgamemnonwzywado
1
