Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PawełParys
cjipolskichorganizacjikonspiracyjnych:
nWyjątkowestanowiskowobecPOWzra-
zuzajmowałpowiatkatowicki,wktórym
(...)JózefDreyza,AdamPostrachiAlojzy
Pronobiszakładalizwiązkiwojackie,wcią-
gającdonichbyłychuczestnikówwojny,
aprzedewszystkimczłonkówTowarzystwa
Gimnastycznego»Sokół«.Akcjatabyładla
POWwielkąprzeszkodą.Ażdopołowy
marcawysłannicyKomitetuWykonawcze-
go,pomimowszelkiejzapobiegliwości,nie
osiągnęliwpowieciekatowickimwiększych
rezultatów,ponieważDreyzaitowarzysze
zazdrośnieczuwalinadopanowanymprzez
nichterenem.Zmiananastąpiładopiero30
marca1919roku.Naporowitemupowiat
katowickiniezdołałsięoprzeć,przetoze
względunadobrosprawynarodowejod-
stąpiłoddotychczasowejsamodzielności”1.
Możnatointerpretowaćtak,żedopołowy
marcaDreyzanienależałdoPOWidopie-
ropotejdaciewstąpiłwszeregiorganizacji.
Dziwnebyłoby,abyjakoprezesPOWtwo-
rzyłinnekomórkiorganizacjikonspiracyj-
nej,niejakoopozycyjnedowłasnej.Chociaż
takiemurozumowaniuprzecządoniesienia
AlojzegoPronobisaotym,żeDreyzaukrył
przedgronemkatowickim,żezostałnaczel-
nikiemPOWinznalazłsięwnieprzyjemnej
sytuacji.Byłpodwójnymnaczelnikiem,tj.
wKatowicachiBytomiu,leczdefactotylko
dladekoracji”2.Opołączeniuobunurtów
górnośląskiejkonspiracji,npoznańskiej”
inwarszawskiej”wspominałreferatOddzia-
łuVINaczelnegoDowództwawWarsza-
wiedopierowpołowiekwietnia1919roku,
piszący,żenorganizacjepowyższe[grupy
npoznańska”inwarszawska”-przyp.P
.P
.]
działałyodrębnieażdolutegobr.Wkońcu
lutegonazasadzieporozumieniakierowni-
kóworganizacjiwojskowych(...)stworzo-
noKomitetWykonawczyPOW
,któryujął
całąpracęwojskowąwswojeręce”
.Skład
KomitetuWykonawczegowedługstanu
z1kwietniaprzedstawiałsięnastępująco:
46
JózefDreyza,StanisławWiza,KazimierzJe-
sionek,JózefGrzegorzek,AdolfLampner,
FranciszekLazariWiktorRumpfeld.Około
połowymarcakierownictworuchuśląskie-
goprzeniosłosiędoSosnowcanzpowodu
ciągłycharesztowańiprześladowańzestro-
nyniemieckiej”
.TamteżotwartofilięPod-
komisariatuNaczelnejRadyLudowejdla
GórnegoŚląska.Nieprawdziwewświetle
tegoraportuwydająsiętwierdzeniaGrze-
gorzka,jakobyposchronieniusięDreyzy
wSosnowcuzostałjużwtedynanowoprze-
wodniczącym.Zresztąjeszczenapoczątku
sierpniajestwymienianywdokumentacji
jakokasjer(skarbnik)wKomitecie.
DlaKomitetukluczowebyłydecyzjedo-
tycząceterminuwybuchupowstania.Grze-
gorzek,WizaiLampnertworzyligrupęra-
dykałów,gotowychwywołaćpowstaniejak
najszybciej.JesionekzDreyząuchodziliza
umiarkowanych.Podzielonypolitycznie
KomitetzgodziłsiępodnaciskiemKor-
fantegonaodwołaniepierwszegorozkazu
orozpoczęciuwalkiwkwietniu1919roku.
Równieżwczerwcu1919roku,kiedypo-
nowniewyznaczonoterminwybuchupo-
wstania,którytymrazemDreyzaustaliłjuż
wSosnowcuwspólniezkomendantamipo-
wiatowymiPOWGŚ,nieznalazłonwspar-
ciawahającegosięKomitetupokolejnej
osobistejinterwencjiKorfantego.Obawiając
sięostanowiskoradykalnychczłonkówKo-
mitetuwprzyszłości,Korfantypodjąłdecy-
zjęojegolikwidacji,byzapobiecniekontro-
lowanemuwybuchowiwalk.Reorganizacja
miałanaceluścisłeuzależnieniePOWGŚ
odpolityków,copociągałozasobąkoniecz-
nośćzmiannakierowniczychstanowiskach
worganizacji.Wtrzeciejdekadzieczerwca
KorfantyprzesłałdoBytomiapoleceniezli-
kwidowaniatamtejszegoGłównegoKomi-
tetuWykonawczegoPOWGŚipowołania
nowego,jegozdaniemsprawniejszego,do-
wództwapodnazwą‒DowództwoGłówne
PolskiejOrganizacjiWojskowejGórnego
