Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
GrażynaStachyra
komunikacjiradiowejjeszczeprzedwojną.Ujęzykowionygłosowykomuni-
katradiatowarzyszyłwtedykobietomiwywoływałichindywidualneemocje
orazimaginacje.Komunikacjazmediatyzowana,czylizapośredniczonaprzez
elektromagnetycznefale,stworzyławichpamięcitropy,któreumożliwiłyod-
twarzanietychżewyobrażeńwwarunkachobozowych.Dziękitropommogło
nastąpićprzekazanieprzedwojennychkulturowychwartościiichkonotacji.In-
nymisłowy,komunikowaniegatunkowychschematówprzedwojennejaudycji
pozwoliłouobecnićwwyobraźnikobietprzeszłośćdostarczającąimpozytyw-
nebodźce.
Zgodniezdystynkcją,którąposługiwałsięJulesRégisDebray(2010:
5-7),językiemmożnakomunikowaćlubprzekazywać.Przedmiotemkomu-
nikowaniajestinformacja,zaśprzekazywania-wiedza.Komunikacjamoże
byćbezosobowa,zwłaszczaobecnie,zwykorzystaniemsztucznejinteligencji.
Przekazywanieumożliwiabudowaniewspólnotyiwięzimiędzypokoleniami,
którewsensiebiologicznymsąjużnieobecne,umożliwiagłębokiedoświad-
czenieczasu.Jednymznarzędziijednocześniekanałemprzekazywaniajest
zpewnościągłos,dającywewnętrznemu(mentalnemu)językowidopełnienie,
czylientelechię.vWrażeniaujawnionewmediumgłosustająsiędlaichpodmiotu
wpełniobecne”(Branicki2016:149).
Historyczniegłoszajmowałzawszeważnemiejscewmyślihumanistycznej,
krytyceliterackiej,antropologii,filozofii,psychoanalizie.MladenDolar(2006:
64)wteoretycznymopracowaniuproblemugłosuwyodrębniłmiędzyinnymi
takiekategorie,jakmetafizyka,fizyka,etykaipolitykagłosu,wskazującnazazę-
bianiesięobszarówoddziaływaniaorazperspektywbadaniagłosu.Dolarkon-
statował,żegłoswydanyodrywasięodciała,przywołujegłosumarłego.Taką
mocodrywaniagłosuodciałamówiącego,utożsamianegozjegoźródłem,ma
wprzekonaniuDolararadio.Głoswydawanyprzezurządzenieniejestgwaran-
temobecnoścituiteraz,przeciwnie-wskazujenanieobecność,dającefektnie-
samowitości.Dolartwierdzi,żevniesamowitośćsytuujesięwtejszczelinie,która
umożliwiamaszyniepoprzezczystomechaniczneśrodkiwytwarzanieczegośtak
wyjątkowoludzkiego,jakgłosimowa”(Godlewska-Byliniak2012:99).Zjed-
nejstronygłos,któregoźródłojestoddalone,głosmechaniczny,akuzmatyczny,
wskazujenanieobecnośćijestpostrzeganyjakogłosumarłego;zdrugiejjednak
stronytensamgłosjesttraktowanyjakocośnajbardziejludzkiegonawetwtedy,
gdyjegoźródłojestnieznane.Sytuujesięmiędzyobecnościąinieobecnością,
międzytym,cocielesne,itym,coduchowe.
FenomenvRadiaMajdanek”pozwalałzaistniećgłosowi,którywprawdzie
przywoływałreminiscencjeradiowegozapośredniczenia,alejednocześniebył
pierwotnym,mechanicznieniezakłóconymgłosem.Ujawniałonswąmocobec-
noścituiteraz,namacalnościfizjologicznegoźródłagłosu-ludzkiegociała.
Paradoksemjest,żegłostenujawniłsiępoprzezpamięćoddzielonego,umarłe-
go-jakchceDolar,głosumaszyny-przedwojennegoradia.WvRadiuMaj-
