Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
HenrykĆwięk
Wokresiedwudziestoleciamiędzywojennegopolskiesłużbyinformacyjnebyły
skupionewjednejinstytucjiipodległeośrodkowidyspozycyjnemu.OddziałII
SGbyłnajważniejszyminformatoremdowództwawojskowegoirządu.Miałon
przekazywaćośrodkomrządowyminformacjeniezbędnedopodejmowaniaistot-
nychdecyzji.OddziałIIwykorzystywanybyłtakżeprzezrząddonadzorowania
działalnościstronnictwopozycyjnych,zwłaszczalewicowych,orazmniejszości
narodowych.OddziałIIstałsięgłównąpodporąekipyrządzącejiprzenikałdo
różnychresortówaparatupaństwowego,szczególniedoresortusprawwewnętrz-
nychisprawzagranicznych.Takrozległyzakresdziałańpowodowałznaczny
rozrosttejinstytucji22.
WojskowywywiadofensywnyDrugiejRzeczypospolitejdzielononatzw.
głęboki,inaczej–strategiczny,orazpłytki–zwanyprzygranicznym.Działal-
nośćwramachwywiadugłębokiegoprowadzonobezograniczeńterytorialnych.
Realizowaligorezydenciiagenciulokowaniwinstytucjachwojskowych,poli-
tycznychigospodarczychinnychpaństw.Wlatach1919–1921działaniatego
typunadzorowałOddziałIINaczelnegoDowództwaWojskaPolskiego,który
następniezostałprzekształconywOddziałIISztabuGeneralnego,aodgrudnia
1928r.–SztabuGłównego.Rozpoznaniewramachwywiadupłytkiegoleżało
wgestiiekspozyturterenowych23.
Napoczątku1921r.NaczelneDowództwoWojskaPolskiegotworzyłostruktury
wywiadowcze,któremiałydziałaćwczasiepokoju.Zwracanouwagęnakoniecz-
nośćwprowadzeniacentralizacjiwsłużbachspecjalnych.Dużeznaczenieprzy-
pisywanoefektywnemuwykorzystaniuagenturyioszczędnemugospodarowaniu
posiadanymiśrodkamifinansowymi.Przyjętozasadę,żedziałaniawywiadowcze
określonejekspozyturyobejmowałycałokształtsprawrozpoznawanegookręgu24.
Ministersprawwojskowychgen.WładysławSikorskiprzedstawiłwmarcu
1922r.wytycznedotycząceangażowaniaoficerówdosłużbywywiadowczejpoza
granicamiPolski.DokompetencjiszefaSztabuGeneralnegonależałoustalenie
limituoficerówwykorzystywanychdodziałańspecjalnych.Istniałydwiemożli-
wościangażowaniadotejsłużby.Oficerowiemoglibyćkierowanidodziałań
wywiadowczychwramachdelegowaniazjednostekmacierzystychdowykonywa-
niazadańwyznaczonychprzezszefaSztabuGeneralnegolubteżpootrzymaniu
okresowegoprzeniesieniadorezerwy25.
22M.Zgórniak,OddziałIISztabuGłównegoWPdo1939roku.Rozeznaniezamiarówwroga
wprzededniuwojnyorazstanwiedzyAbwehryopolskichprzygotowaniachobronnych,w:Z.J.Kapera
(red.),WkładpolskiegowywiaduwzwycięstwoaliantówwIIwojnieświatowej,Kraków2004,s.2.
23W
.Skóra,PlacówkawChojnicach.ZdziałalnościwywiadupolskiegonaPomorzuZachodnim
wdwudziestoleciumiędzywojennym,Słupsk–Chojnice2006,s.16–17.
24CAMSW
,sygn.291,t.11,PismoOddziałuIIInformacyjnegoSztabuGeneralnego
wWarszawiedoEkspozyturyNaczelnegoDowództwawPoznaniuz28stycznia1921r.,k.4–6.
25CAMSW
,sygn.292,t.z-2,Wytyczneministrasprawwojskowychwsprawiekierowania
oficerówwcelachwywiadowczychpozagranicekrajuz8marca1922r.,s.1.
