Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
HenrykĆwięk
koncentrowałysięnapograniczupolsko-niemieckim.Ekspozyturabydgoska,naj-
większawewnętrznaplacówkasłużbspecjalnychwchwiliwybuchuwojny,istniała
jużoddłuższegoczasu.Zostałautworzonawczerwcu1921r.wPoznaniu,ale
początkijejfunkcjonowaniasięgają1919r.,kiedytobyłaagendąinformacyjną
FrontuWielkopolskiego,apóźniejodczerwca1921r.byłaczęściąskładową
OddziałuIINaczelnegoDowództwa44.StrukturaorganizacyjnaEkspozyturynr
3byłazmienianakilkarazy.Wramachreorganizacjiwewnętrznejrozszerzono
zakresdziałalnościsłużbspecjalnych,ograniczającjednocześniezasięgpracyewi-
dencyjnej.Paradoksistniejącejsytuacjipolegałbowiemnatym,żewiększąliczbę
pracownikówzatrudnianodoewidencjonowaniaiopracowywaniauzyskanych
informacjianiżelidorealizacjizadańspecjalnych.W1930r.zostałaustalona
strukturaorganizacyjnaekspozytury,którawzasadzieutrzymałasiędowrześnia
1939r.Wjejskładwchodziłyreferaty:organizacyjny,studiów,kontrwywiadowczy,
ponadtolaboratoriumtechniczneikancelaria.Działaniaocharakterzespecjalnym
prowadzonozapośrednictwemposterunkówoficerskich.Zdobywanoinforma-
cjezwieludziedzinżycia.Zwracanojednakszczególnąuwagęnawiadomości
ocharakterzewojskowym,gospodarczymorazpolitycznym45.Ekspozyturata
rozpracowywałaoddziałyniemieckiegowywiaduwojskowegonr1wKrólewcu
inr2wSzczecinie,działającenaobszarzeGdańska,gdzieprzyPrezydiumPolicji
funkcjonowałazamaskowanakomórkaszpiegowska.Stroniepolskiejzależałona
stworzeniujednolitegofrontudziałania.Takąopcjępreferowałkpt.JanHenryk
Żychoń,którypracującwKomisariacieGeneralnymRPwWolnymMieście
Gdańsku,ujawniłbezpośredniepowiązaniatamtejszychniemieckichsłużbspe-
cjalnychzplacówkąAbwehrywKrólewcu46.
Placówkizwalczająceobcywywiadbyłyrozmieszczonezarównowrejonie
pasagranicznego,jakiwgłębikraju.Wpasiegranicznymkontrwywiadzreguły
skupiałswąuwagęnazadaniachocharakterzezaczepnymidefensywnym.Sta-
ranosięstworzyćformęzapory,byograniczyćbądźsparaliżowaćoddziaływanie
wrogichośrodków.Wtymceluutworzonokilkastref,wktórychfunkcjonowały
sieciposterunkówobronnychdysponująceodpowiedniowyszkolonąagenturą47.
Wramachdziałańkontrwywiadowczychobserwowanoirozpracowywano
tajnepoczynaniadyplomatów,przedstawicielipaństwobcych,dziennikarzy,
atakżeosóbczęstopodróżującychpozagranicekrajubezszczególnychpowo-
dów.Wsferzezainteresowańznajdowałysięrównieżosobymającenaturalne
możliwościrealizacjizadańwywiadowczych,gdyżmogłybyćonepotencjalnymi
kandydataminaszpiegów.Istotądziałaniakontrwywiadubyłoteżrozpoznanie
44W
.Jastrzębski,MajorŻychoń…,s.25–26.
45CAMSW
,sygn.679,t.7,Komunikatnr15,KrótkainformacjaoEkspozyturzenr3
OddziałuIISG,s.2–5.
46W
.Jastrzębski,MajorŻychoń…,s.25–27.
47ArchiwumStrażyGranicznej(ASG)wKętrzynie,sygn.1045/115,s.2–3.
