Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI
SOCJOLOGIAJAKODYSCYPLINA
NAUKOWA
1.Wyodrębnieniesięsocjologii
jakodyscyplinynaukowej
Socjologiajestnauką,którejprzedmiotemjestogółzjawiskiprocesówzwiązanych
ztworzeniem,funkcjonowaniem,przekształcaniemirozpademróżnorodnychform
życiazbiorowego.Ogólniemożemypowiedzieć,żesocjologiajestnaukąozjawis-
kachiprocesachspołecznych,ożyciuspołecznym.Wyodrębnianiesięsocjologii
jakodyscyplinynaukowejnastępowałostopniowoodpołowyXIXw.zwielunauk.
Samtermin,,socjologia’’wprowadziłA.Comte(1798–1857)w4tomieCours
dephilosophiepositive[1837];wcześniejzamiastpojęciasocjologiaużywanotakich
terminów,jak:,,filozofiaspołeczna’’czy,,fizykaspołeczna’’.Odsamegopoczątku
swegorozwojusocjologia,jakodyscyplinawieloparadygmatyczna,podlegała
różnorodnymwpływomnaukowym,zarównooorientacjiprzyrodniczej(kierunki
naturalistycznełączniezewspółczesnąsocjobiologią)jakifilozoficznej(np.socjo-
logiahumanistycznaF.Znanieckiego).
Wyjaśnićprzytymnależy,żeprzezparadygmatrozumiećbędziemyza
T.S.Kuhnem,,(...)wszystkiepowszechniewdanymokresieuznawaneprzekona-
niateoretyczne(zarównoprzyrodniczejakifilozoficzne)orazmetodybadawcze,
jakiestosowanesąprzezspecjalistówwichpracybadawczej’’[Kuhn1968].Dlate-
goteż,nietyleodrębnyprzedmiotczymetodabadawczazadecydowałyowyodręb-
nieniusięsocjologiijakodyscyplinynaukowej,alezdolnośćdozbudowaniateorii
naukowej.Należyzatempoczynićkilkauwagnatentemat.
Socjologiajestmłodądyscypliną,ciągleinstatunascendi,dlategowszelkie
zmianywsposobiepodejściadoanalizyspołeczeństwawynikająwzasadziezin-
gerencjiczynnikówzewnętrznych:główniezinnychideologii,wzorówmyślenia
naukowego,tradycjiintelektualnychczyfilozofii.Jakiesązatemowepodstawowe
tradycjesocjologii?RodowódwspółczesnejsocjologiiwedługS.Ossowskiego
wyprowadzićmożnazsześciuodrębnychnurtów:
•
naukiopaństwieisztucerządzenia,
•
historiografii,któraprowadziładouogólnieńopartychnamateriałachhistorycz-
nych,
