Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
Osobowośćspołecznaiprocesjejkształtowania
mymusielidokonaćistotnychprzewartościowańdotyczącychsiływpływuuwarun-
kowańbiologicznychnanasząosobowość,dziedziczonychnapoziomiegenotypu.
ZdaniemJ.Szczepańskiegododziedzicznychcechorganizmuludzkiego,
wpływającychnażyciespołeczneikulturalneczłowieka,należą:
•
wyprostowanapostawa,którapozwalaczłowiekowilepiejogarnąćwzrokiem
otoczenie,uwalniaprzedniekończyny,nawetprzyporuszaniusię(...),
•
chwytliweręcezruchomymipalcamiiprzeciwstawnymkciukiem,pozwalające
nawykonywaniedelikatnychiskomplikowanychczynności,
•
wzrokskierowanydoprzodu,anienaboki,umożliwiającytrójwymiarowe
widzenieprzestrzeni,lepszejejorganizowanie,
•
dużymózgizłożonysystemnerwowyumożliwiającywysokirozwójintelektu
iżyciapsychicznego,
•
złożonymechanizmgłosowy,budowawargikrtaniumożliwiającerozwój
mowy,wydawaniezróżnicowanejilościdźwięków,
•
długazależnośćdzieciodrodziców,awięcdługiokresdojrzewaniaidługiokres
opiekidorosłych,wolnetempowzrostuidojrzewaniabiologicznego,długiokres
,,wchodzeniadospołeczeństwa’’iuczeniasię;wtymdługimokresiedokonuje
się,,ukierunkowanie’’impulsówbiopsychicznych,włączeniepopędówwustalo-
ne,,reguły’’kultury,
•
plastycznośćwrodzonychpotrzeb,brakstałychmechanizmówinstynktownych,
przystosowywaniepopędówdowarunkówichzaspokajania—wszystkoto
powodujerozwijaniesięwspołeczeństwachzróżnicowanychwzorówpo-
stępowaniadlazaspokojeniatychsamychpopędówipotrzeb.Stałośćpod-
stawowychpopędówipotrzebniewykluczazróżnicowanychsposobówich
zaspokajania,
•
trwałośćpopęduseksualnegodziałającastale,anieokresowo,wpływanafunkcje
rodzinyiszereginnychzjawiskspołecznychwywołanychrepresjączyteż
sublimacjąpopędu’’[Szczepański1970,s.38–39].
Oprócztego,możemywymienićtakieoczywistecechybiologiczne,jakpłećczy
wiek,któreniekiedymogąstwarzaćszansę,kiedyindziejzaśograniczaćdziałania
specyficzniespołeczne.Sytuacjakobietimężczyzn,ludzimłodychistarychwdzie-
jachludzkościijejróżnorodnychkulturjestbardzozmienna.Zarazemjednakzpłcią
iwiekiemzwiązanesąnierozerwalnietakiewartości,jakpodtrzymywaniegatunku
czyprzekazywaniedoświadczeniażyciowego.
Wspomniećnależytutajrównieżotakichcechachbiologicznych,jakróżnice
rasowe,którezewzględunaichkontekstmoralnyipolitycznymająogromnywpływ
naukładaniesięstosunkówspołecznych.Współcześnisocjologowiewzdecydowa-
nejwiększościsąprzekonani,iżróżnice(cechy)rasoweniewpływająbezpośrednio
nacechypsychiczne,zwłaszczazaśintelektualne,uzasadniająceakceptacjęnierów-
nościspołecznych,wywodzącychsięztychróżnic.Badaniaempirycznedowodzą,że
uludziróżnychraswychowanychwpodobnychwarunkachspołecznychikulturo-
wychrozwijająsiępodobnepostawy,dążenia,sposobymyśleniaidziałania.
