Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
Osobowośćspołecznaiprocesjejkształtowania
nychzracjonalnympodejściemdonowychzadańiwarunkówżycia—psycholodzy
zaczęlizwracaćuwagęnafakt,iżwbardzowieluprzypadkachosobyowysokim
ilorazieinteligencjinieodnosząsukcesówżyciowychzarównowsferzeżycia
prywatnego,jakizawodowego.
Wyjaśnieniazaczętoposzukiwać,analizującpodstawoweźródładysharmonii
międzydwomazasadniczoodmiennymisposobamipoznania,składającymisięna
naszeżyciepsychiczne:poznaniaracjonalnego,będącegofunkcjąumysłuracjonal-
nego,ipoznaniaemocjonalnego,będącegofunkcjąumysłuemocjonalnego.Tedwa
rodzajeumysłu—racjonalnyiemocjonalny—generujązarazemdwaodmienne
sposobypoznania.Poznanieracjonalne,posługującesięlogikąipoznanieemocjo-
nalne,posługującesięwrażeniami,skojarzeniamiitp.Cowięcej,biorącpoduwa-
gęponiżejomówionecechyumysłuemocjonalnego,poznaniepoprzeztenumysł
zawszepoprzedzapoznanieracjonalne;najpierwdoświadczamyogólnychwrażeń
natematnowopoznanejosoby,apotemdokonujemyjejocenyuruchamiającumysł
racjonalny.Tymsamympoznajemyotaczającąnasrzeczywistośćnadwaróżne
sposoby,aróżniceczasowemiędzyuaktywnieniempoznaniaemocjonalnegoira-
cjonalnegosązmiennąindywidualną.Mamywięcdoczynieniazeswoistąsek-
wencją:umysłemocjonalny—poznanieemocjonalne—inteligencjaemocjonalna
iumysłracjonalny—poznanieracjonalne—inteligencjaracjonalna.Chcącwska-
zaćtemomenty,kiedy—jakmówiD.Goleman—,,mądrystajesięgłupim’’,za-
czętobliżejprzyglądaćsięnaturzeinteligencjiemocjonalnej.Staranosięzbadać
zarównoto,wjakimsensieinteligencjaobecnajestwemocjach,jakito,wjakim
sensiemożnatęinteligencjęwnieśćdoemocji.
Wtymmiejscumożemyposłużyćsiętakimrozumieniememocji,zgodniezktórym
odnosząsięonedowszelkichuczućizwiązanychznimimyśli,stanówpsychicznych
ibiologicznychorazzakresuzwiązanychznimipotencjalnychskłonnoścido
zachowań.Dlategoteżmożnamówićoposzczególnych,podstawowychemocjach
—złości,smutku,strachu,zadowoleniu,miłości,zdziwieniu,wstrętcieczywstydzie.
Wwielkimuproszczeniumożemyzarazempowiedzieć,żenaemocjeskładająsię
nastroje,któresąbardziejwyciszoneimogąutrzymywaćsiędośćdługo(np.nastroje
podenerwowania,niepokoju),temperament,czylistangotowościjednostkido
wywołaniaokreślonejemocjiczynastroju,sprawiający,żez,,natury’’jesteśmy
weselibądźmelancholijni,orazzaburzeniaemocjonalne,np.klinicznadepresja.
Zgodnieznaukowym,opracowanymdopierowostatnichlatach(głównieprzez
P.EkmanaorazS.Epsteina)naukowymmodelem,umysłemocjonalnycharak-
teryzujesiętym,że[Goleman1997,s.442inast.]:
•
Jestdużoszybszyniżumysłracjonalny,copowoduje,iżzprocesupoznania
wykluczonazostajejakakolwiekrefleksjaczyanaliza(typowadlaumysłu
myślącego—racjonalnego).
•
Działaniom,któregeneruje,towarzyszysilnepoczuciepewności,któreuznaje
sięzaubocznyefektuproszczonegopatrzenianaotaczającąrzeczywistość.Owa
wspomnianawcześniejszybkośćdziałańitowarzysząceimpoczuciepewności
