Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
Socjologiakultury
miały,poczęściprzynajmniej,licznesubdyscyplinysocjologiczne,takiejak
socjologiamiastaiwsi,socjologiamłodzieży,socjologiaprzestępczościiprawa,
socjologiarodzinyiwychowania.
Wstosunkudowieluztychdziałówmożnajednakmówićopodwójnej,anawet
wielorakiejmetryce.Naróżnychbowiemdrogachkształtowałasięnp.wyrastająca
zpolsko-rosyjskiejtradycjisocjologiaprawaLeonaPetrażyckiego,amerykańska
socjologiaprzestępczościidewiacjiorazDurkheimowskiezainteresowanieprawem
jakoelementemwięzispołecznejimechanizmemspołecznejkontroli.
InspiracjaDurkheimamiałaszczególneznaczeniedlawyodrębnieniasię
socjologiikulturyjakosubdyscyplinysocjologicznej.Jegorejestrszczególnie
ważnychprzedmiotówdociekańsocjologicznychobejmujebowiemm.in.religię,
moralność,wiedzę,wychowanieioświatę,język,sztukę.Wszystkietedziedziny
stanowiąelementyzakresuzjawisk,doktórychmasięodnosićsocjologiakultury.
Nieoznaczatojednak,abyuDurkheimamożnabyłoznaleźćsformułowanąexplicite
zasadęwyodrębnieniasocjologiikulturyjakocałości,jakosyntezytychelementów,
odrębnejzarazemodpozostałychgłównychdziedzinspecjalizacjisocjologicznych.
DziałokreślonyprzezDurkheimajakobadaniekulturobejmowałgłówniean-
tropologicznestudiaodnoszącesiędospołeczeństwpierwotnych.
Natomiastwdalszymciąguzawartychwtejpracyrozważańsocjologiakultury
będzieujmowanajakospecjalnydziałsocjologii,wyodrębnionywdrodzetego
samegoprocesuspecjalizacjipowiązanejzrozwojembadańempirycznych,który
doprowadziłdoobecnegorozczłonkowaniacałościdyscypliny.Zpewnychjednak
względówokreśleniecharakterutakpojętejsocjologiikulturyniejestrówniełatwe,
jakwskazaniezakresusubdyscyplinarnychspecjalnościsocjologicznychodnoszą-
cychsiędoinnychprzedmiotówbadania,np.dowsi,miasta,przemysłu,pracy,
wybranychgrupwiekulubprocesówspołecznych.
Trudnościokreśleniasocjologiikulturywynikająprzedewszystkimzwielo-
znacznościsamegopojęciakultury,zjegoszerokiegoiniejednolitegozakresu,ze
szczególnegonasileniapostawwartościującychodnoszącychsiędozjawiskobjętych
tympojęciemorazzróżnorodnościtychpostaw.Wszystkiewymienioneaspekty
wymagająomówienia,któretrudnojednakbędzieograniczyćdojednegorozdziału
izamknąćwzwartymwywodzie.Interferująonebowiemwielokrotniewróżnych
działachproblematykikulturyujmowanejzsocjologicznegopunktuwidzenia,muszą
więcbyćuwzględnianewkolejnychpunktachrozważańiwanalizachlicznych
zagadnieńszczegółowych.
Aspektytewiążąsięjednakprzedewszystkimzpodstawowymiteoretycznymi
imetodologicznymiproblemamisocjologiikultury.Odnosząsięprzytymtakżedo
ogólnych,teoretycznychimetodologicznychpodstawcałejsocjologii,wymagają-
cychztejracjitakiegoprzynajmniejprzedstawienia,którepozwolinawyjaśnienie
głównychzałożeńprzyjętegotutajstanowiskawobecsocjologiikultury.
Wieloznacznośćjestcechąpojęciakulturyniemalodsamychpoczątkówjego
wprowadzeniadojęzykahumanistyki.JużJohannHerderwprzedmowiedoMyśli
