Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Socjologiakulturyniejestanijedyną,anitymbardziejnajważniejsządys-
cyplinądotyczącąwiedzyokulturze.Stawiamytutajtezę,żesocjologiakultury
jestnietyleważnadlasamejwiedzyokulturze(botumożejąwzasadziezastą-
pićantropologiakulturowa),iledlasocjologii-wiedzyożyciuspołecznym.Tak
czyinaczej,kulturązajmujesięwieledyscyplinbadawczych,częstoodłuż-
szymodniejrodowodzie.Niesposóbichzbagatelizować.Zwróćmyuwagęna
najważniejszeznich:
●filozofiękultury;
●historiękultury;
3.SOCJOLOGIAKULTURYADYSCYPLINYPOKREWNE
●antropologiękultury;
●kulturoznawstwo.
Filozofiadałapoczątekrefleksjinadkulturą,jakiwogólesamemujejpo-
jęciu.Odgreckichsofistów,poprzezCycerona,GiambattistęVico,Johanna
GotfriedaHerdera,FriedriechaNietzschego,ażdoMartinaHeideggera,Ernsta
Cassirera,JoséOrtegiyGasseta,RichardaRorty’ego,LeszkaKołakowskiego
iwielu,wieluinnych,filozofowierozważająkulturęjakopewneuniwersalnezja-
wisko.Niekrępującsięzbytnioograniczeniamiempirycznymi,nieuwzględnia-
jączróżnicowaniahistorycznego,geograficznegoispołecznegokultury,biorą
poduwagęjejfenomeniszukająjejistoty.Filozofiakulturymożesobiepo-
zwolićnapewnąnonszalancję,nabłyskotliweuogólnienia,cosprawia,żejej
wywodymogąbyćibywająinspirującedlainnychbadaczy.Filozofiakultury
totakżeinspiracjaestetykiorazniecoodrębnietraktowanychfilozofiiróżnych
dziedzin:sztuki,wiedzyczyreligii.(Trzebateżpamiętaćofilozofującychsocjo-
logach,takichjakmiędzyinnymiGeorgSimmel,FlorianZnanieckiczyZygmunt
Bauman).Oczywiścienienależyprzeceniaćfilozoficznejrefleksjinadkulturą,
gdyżpowodyjejwielkościmogąprzyczyniaćsiętakżedojejsłabości:braku
kompetencji,nadmiernejłatwościiskłonnościdouogólnień,formułowania
twierdzeńniemającychżadnegopotwierdzeniawrzeczywistościitp.Takczy
inaczej,zawdzięczamyfilozofiikulturybardzowiele,aprzedewszystkimmoż-
liwośćintelektualnejinspiracji-wtymwsparciepojęcioweiheurystyczneoraz
wzbogacanieskojarzeńdotyczącychwidzeniazjawiskkulturowychiichinter-
pretacji.
Historiakulturywinnabyćdostrzeganawcałejjejwszechstronności:od
archeologiiiprehistorii,poprzezhistorięstarożytności,średniowiecza,renesan-
suażdohistoriibadającejbardzoniedawnąprzeszłość;odhistoriidotyczącej
kultureuropejskichdohistoriidotyczącejkulturwszystkichinnychkontynentów;
odhistoriisztuki,literatury,muzyki,teatru,architektury,ubioru,nauki,prawa,re-
ligii,obyczajuażdohistoriiżyciacodziennego;oddrobnychhistorycznychprzy-
czynkówpoprzezwielkiesyntezy;odczystofaktograficznychopisówpopróby
historiozoficzne.Historiawogóle,awięcihistoriakultury,zdołaławypracować
dokładnywarsztatbadawczy,umiejętnościkrytycznegopodejściadoźródeł,
ajednocześnieodwagęwnioskowaniaiinterpretowaniafaktów.Ichoćniejest
tak,żeodziejachkulturywszystkowiemyalbożewszelkieustaleniasąbezspor-
ne,todorobekhistorykówjestwtejmierzeogromny:odKsenofonta,Liwiusza,
TacytaiPolibiusza,poprzezGiorgiaVasariego,JacobaBurckhardta,Johanna
Huizingę,doFernandaBraudelaiwielu,wieluinnych.Dziękihistorykomkultury
17
