Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PROLOG
mamyobrazpowstawania,użytkowaniaorazzanikulicznychwytworówkultury
orazobrazludzi,którzyjetworzyliipośródnichżyli.Takjakfilozofiakultury
inspirujedowzlotumyśli,takhistoriakulturytworzybardziejstabilnygruntdo
wnioskowania,doszukaniawspółzależnościmiędzyzjawiskamikulturowymi,
dokonstruowaniaobrazówżyciaspołeczno-kulturowegowtym,cowspólne,
iwtym,cocharakterystycznedlaróżnychspołeczeństw.
Antropologiakultury(niewnikamytuwróżnicepomiędzyetnografią,et-
nologiączywłaśnieantropologiąkultury,jakiantropologiąspołeczną,przyjmu-
jącjedynie,żetaostatniabardziejkoncentrujeuwagęnaformachiinstytucjach
społecznych:rodzinie,pokrewieństwie,wychowaniu)jestbodajnajważniejszą
inajciekawsząnaukąokulturze.Stałosiętakdlatego,żeniemalodsamego
początkuwcentralnymobszarzejejzainteresowańznalazłasięwłaśniekultu-
ra.Ponadtoantropologiabardzoszybkoprzeszłazzaciszanaukigabinetowej,
apotemmuzealnej,dobadańterenowych.Dziękitemuudałosięjejuchwy-
cićwieleegzotycznychspołecznościiichkulturwichrealności.(Niezmienia
tooczywiściefaktu,żejesttonaukauprawianazpozycjibiałegoczłowiekaiz
punktuwidzeniacywilizacjieuropejskiej.)Antropologiakultury(począwszyod
JamesaG.Frazera,EdwardaB.Tylora,poprzezFriedrichaRatzela,Bronisława
Malinowskiego,RaymondaFirtha,FranzaBoasa,RuthBenedict,Margaret
Mead,Claude’aLévi-Straussa,doMarshallaD.Sahlinsa,CliffordaGeertza
iwielu,wieluinnych)jednocześniewysubtelniłapojmowaniekulturyorazjej
empirycznebadanie.Nietylkopotrafiłasporządzićnaukowe„fotografie”wielu
odległychkultur,aletakżeukazałaprocesyichrozpadu,zaśdzisiajzwracauwa-
gęnarozmaitośćzjawiskkulturowychwspołeczeństwachnowoczesnychipo-
nowoczesnych.Możnajednakzauważyć,żeto,cojestsiłąantropologii(przede
wszystkimobserwacjazjawiskkulturowychiichanaliza),przyczyniasięteżnie-
kiedydopewnejjejsłabości.Otóżmożnawtejdziedzinieznaleźć(szczególnie
współcześnie)tekstybliższeinteligentnejpublicystyceaniżelinauce,bliższe
błyskotliwymreporterskimrelacjomaniżelisolidnymbadaniomnaukowym.Inna
rzecz,żewodniesieniudopoznaniakulturyiczłowiekatrudnoowyraźnekry-
terianaukowości.Zauważmyteż,żechoćantropologiakulturyorazsocjologia
kulturymająwielewspólnego,wręczbliźniaczego,takwrozumieniukultury,jak
ijejzwiązkówzżyciemspołecznym,tomożnasobiewyobrazićistnienieantro-
pologiibezsocjologiikultury,choćryzykownebyłobyjużuznaniemożliwości
istnieniasocjologiibezistnieniaantropologiikultury.
Iwreszciekulturoznawstwo.Jesttodyscyplina,któradopieroszukaswej
tożsamości-takcodozakresubadań,jakicodoichmetodologii.Nieprze-
sądzająctego,naczymostatecznieukonstytuujesięodrębnośćkulturoznaw-
stwa,możnazauważyć,iż-paradoksalnie-szukaonoswejcharakterystyki
poprzezpróbęujęciamiędzydyscyplinarnego.Ichoćdalekojeszczewnimdo
zintegrowaniawiedzyokulturze(doczegoskądinądmożenigdyniedojść),to
sametepróbynależydocenić.Kulturoznawstwoakcentujeswojąkoncentrację
nawytworachkultury(szczególniekulturywspółczesnejwewszystkichjejdzie-
dzinach),pozostawiającnieconauboczuichspołeczneuwarunkowania,spo-
łecznykontekst,funkcjeoraz-niestety-wzajemnemiędzynimirelacje.Dodać
18
można,żekulturoznawstwoznaturyrzeczywykorzystujewcześniejwspomnia-
