Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
cierpieniejestpoczytywanezazłe,możeistniećdyrektywamoralnazabra-
niającaludziomzadawaniainnymcierpieńniepotrzebnych.Dlatego,że
ludzieceniąpewnedobramaterialne,ceniąposzanowaniecudzejwłasności
jakodobromoralne.Sprawiedliwypodziałjestmoralniezalecany,gdy
przedmiotydzieloneposiadajądlaludziwartośćjużinną,niemoralnego
rzędu.Starożytnidefiniowaliwszaketykęjakonaukęotym,conależy
wybierać,acoodrzucać,aCycerongromiłstoikówzaodbieranierzeczom,
któreodnasniezależą,wszelkiejwartości,groziłotobowiemzawieszeniem
wpróżnicnoty,którawłaśniemiałapolegaćnawłaściwymwyborze.
Tawtórnośćwartościmoralnychdecydujeoichzrościezcałąhierar-
chiąwartościuznawanąwdanymśrodowisku.Dlategotobadaczemoral-
nościtakczęstoopieralisięnapojęciuszerszymodpojęciamoralności,
przechodząc,jakM.Weber,dopojęciaethosu,alboodwołującsiędoblis-
kiegotemupojęciu„stylużycia”,jakCh.Morris.Winteresującejksiążce
AnthropologyandEthics(1959)autorzy,M.iA.Edelowie,odróżniają
etykęszerokopojętą(ethicswide)odetykiwsensiewęższym(ethicsnar-
row)izalecająbadaczowizainteresowanemuwporównawczychbada-
niachnadmoralnościątrzymaćsiętejpierwszej.Napoparcieopiniiauto-
rówmożnabyprzytoczyćnp.analizęwzorówosobowych,któredecydują
ocharakterzetakiejczyinnejkultury,analizęzmuszającądoprzekraczania
terenuwartościuważanychzamoralne.Wzoryosobowebowiemodzwier-
ciedlającałąhierarchięwartościtych,którzydonichaspirują,jaktoczyni
np.wzórczłowiekażądnegomaterialnegosukcesu,pragnącegokorzystać
zwszystkichudogodnieńzapewnionychprzezostatniezdobyczetechniki,
czywzórabnegata,którynieubiegasięotegorodzajudobra,alewolimieć
czasnalektury,namysłispokójduszy.Wartościmoralnesąwtegorodza-
juwzorachtakzwiązaneztym,cosięwogóleceniczylekceważy,że
wszelkiecięciaoddzielająceto,comoralne,byłybyokaleczeniemjakichś
całościorganiczniezrośniętych.
Wrozważaniachnadsocjologiąmoralnościwiążemydużenadzieje
zpołączeniemwysiłkówetykaiantropologa.Otuchąnapawająnasobiet-
nicetakie,jakte,któreznajdujemyuuczniaB.Malinowskiego,R.Firtha,
którywswejksiążcept.Elementyorganizacjispołecznejpisał:„Zadaniem
antropologaprzystudiowaniusystemówmoralnychjestrozważanieprzy-
jętychwposzczególnychspołeczeństwachpojęćotym,codobreizłe,oraz
ichuwarunkowańspołecznych.Winienonbadaćterminologię,zapomocą
którejtepojęciaznajdująsobiewyraz,zakresichstosowalnościwodnie-
sieniudoróżnychformdziałania.Należydoniegotakżezbadanie,wjakim
14
