Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
25
cieżzpewnościąniewszystkiebylibyśmywstaniezaakceptować.Tuwkracza
jużocenamoralna.Niedotyczyonaoczywiściewyłącznieśrodków,aletak-
żesamychcelów16.Celdziałaniapolityka,podobniejakśrodki,mogąmieć
charaktermoralnylubpozamoralny.Problempojawiasięjednakszczególnie
wtedy,kiedydoosiągnięciamoralnieistotnegocelupotrzebnesąniemoralne
środki.JakstwierdzaWilliams,nmożemychcieć-itochciećzpobudekmo-
ralnych-polityków,którzywpewnychokolicznościachkwestiete[tj.kwestie
moralnepojawiającesięwzwiązkuzaktywnościąpolityczną-TK]ignoru-
ją”17.ProblemsformułowanyprzezWilliamsazostanieszczegółowoomówio-
nywrozdzialepoświęconymbrudnymrękom.Niektórzytwierdzą,żepolityką
rządziszczególnegorodzajukonieczność,żeniedasięutrzymaćwniejmo-
ralnychstandardów,itozesłusznychpowodów.JakstwierdzaCoady,osoby
odwołującesiędopolitycznychkoniecznościnczęstopozakoniecznościąpo-
noszeniaryzykaojawnieniemoralnymcharakterzegłosząjeszczekoniecz-
nośćkłamstw,przemocy,anawetmorderstw.(ł)Zajmowaniesiępolityką,
czasemsłusznie,wymaganaruszeniapodstawowychwskazańmoralnych,
obowiązującychpozaświatempolityki”18.
Natymetapienaszychrozważańważnesądwiekwestie.Jakwidzimy,do
rzeczywistościpolitycznejwkraczaocenamoralna.Cowięcej,politycymają
świadomość,żewłaśniepodtymkątemmogąbyćocenioneichdziałania;
niektórzyznichtwierdzą,żeświatpolitykirządzisięinnymiprawaminiżna
przykładcodzienneżycie.Todośćniebezpiecznakonstatacja.Wskrajnym
przypadkumoglibyśmysięspotkaćzpoglądem,żerefleksjamoralnaniema
wogólezastosowaniawpolitycewtymsensie,żeuznaniejakiegośdziała-
niazaniemoralneniemażadnegoznaczenia,jeślipozwalaosiągaćokreślone
cele.JakpodkreślająGutmannimompson,przyjęcietegorodzajustanowi-
skanieoznaczacałkowitegoodrzuceniazasad,mogąmiećonejednakinny
charakter,naprzykładprudencjalny.Politykbędziewięczwracałuwagęna
to,wjakisposóbosiągnąćwłasneceleczyzadaniastojąceprzedkonkret-
nymiinstytucjami.nRoztropnośćpytaoto,czydziałanielubpolitykasłuży
interesomkonkretnejjednostkibądźgrupylubnarodu.Etykapytaoto,czy
działanielubpolitykamogąbyćprzyjęteprzezkażdego,ktoniemawiedzy
ookreślonychokolicznościach”19.Jakzauważająautorzy,opozycjaroztrop-
ność-moralnośćoznaczakonfliktpomiędzykorzyściąazasadą(moralną),
przyczymwpraktyceniktniechciałbypoświęcićdrugiejwimiępierwszej.
16A.GutmanniD.mompsonmówiątuoetyceprocesuietyceprzyjętejpolityki(Ethics
&Politics.CasesandComments,red.A.GutmanniD.mompson,Nelson-Hall,Chicago1990,
s.XIII).
17B.Williams,Politykaicharaktermoralny,s.426.
18C.A.J.Coady,Politykaasprawabrudnychrąk,[w:]Przewodnikpoetyce,red.P
.Singer,
red.nauk.wyd.polskiegoJ.Górnicka,KsiążkaiWiedza,Warszawa1998,s.428-430.
19Ethics&Politics.CasesandComments,s.XII.
