Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WSTĘP
Pradzieje(zwaneteżprahistorią)Europysąokresemtrwającymnajdłużej
whistoriitegokontynentu.Najogólniejdefiniujesiępradziejejakookresod
momentupojawieniasięnajstarszychformpraludzkichdomomentupoja-
wieniasiępisma.Zadolnągranicępradziejówmożnaumownieprzyjąć
1,2mlnlattemu,kiedytodoEuropyPołudniowejprzywędrowałHomo
erectus.Datykończącejpradziejerównieżniemożnawskazaćprecyzyjnie.
NajstarszezabytkipisanewpołudniowejEuropiedatowanesąjużnaokoło
3000rokp.n.e.,podczasgdypismowEuropieCentralnejiłnocnejpoja-
wiłosiędopierowIXiXwiekun.e.Takszerokorozumianepradziejeniesą
domenąhistorii,aleodrębnejdyscypliny,zwanejarcheologią.
Archeologiajestdziedzinąwiedzyłączącąwsobiecechynaukhumani-
stycznychinaukścisłych.Jestnaukąhumanistycznąztegowzględu,żejej
przedmiotembadańjestprzeszłośćczłowiekaispołeczeństwludzkich.Jed-
nocześnie,wpewnymsensiejestnaukąścisłą,ponieważopierasięname-
todachbadawczychzapożyczonychzgeologii,fizyki,chemiiibiologii.Ze
starszejliteraturynaukowejznanesątrzypojęciaokreślającenaukęzajmu-
jącąsiępradziejami,sąto,obokarcheologii,takżeprehistoriaiprahistoria.
Zawiłościterminologicznewynikajązfaktu,żebardzodługouważanoar-
cheologięzanaukępomocnicząhistorii,koncentrującąsiętylkonapozy-
skiwaniuiopracowywaniuźródełmaterialnych.WpoczątkachXXwieku
wEuropiepowołanodożyciaprehistorię,zamienionąnastępnienaprahi-
storię,jakoodrębnądyscyplinęwiedzy,równorzędnąhistorii,alezajmującą
sięwyłącznieokresempradziejowym.Wtymsamymczasiewkrajachang-
losaskichużywanoterminu„archeologia”naokreślenienaukirównorzęd-
nejhistorii,zajmującejsięokresempradziejowym.Obecniezanikawnauce
stosowaniepojęć„prehistoria”i„prahistoria”narzeczjednegookreślenia:
archeologia.
Wobrębiearcheologiizewzględunażnekryteriamożnawyróżnić
wielekierunków.Zewzględunastosowanemetodybadańmówimyoar-
cheologiipodwodnej,archeologiilotniczej,archeologiieksperymentalnej,
etnoarcheologiietc.Biorącpoduwagękryteriumczasowewyróżniamy
archeologiępradziejową,średniowiecznąinowożytną(zwanąniekiedy
7