Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.ROLAUCZNIAJAKOSYMBOLICZNARAMAUSPOŁECZNIENIAś
zrelacjąmistrz-uczeń,couwypuklaindywidualnąrolęuczeniasięnastawionąna
rozwójjednostki,najejindywidualnepotrzeby,najejdoskonalenie,nakształcenie
umysłuiducha.
Współcześnieszkołęnadalłączymyzczasemwolnymodpracy,przeznaczo-
nym,jakzaznaczaWincentyOkoń(1984),nakształcenieiwychowanie.Kształce-
nieiwychowanietopodstawowekategoriepedagogikiiichwyjaśnienietkwiące
wokreślonychpoglądach,doktrynach,podejściachczystanowiskachwymagałoby
napisaniaobszernychtomów(Śliwerski,2007).Równieżteorieszkołymogąbyć
różne,nawetwobrębiejednejdyscyplinynaukowejmożemyznaleźćichwiele.
JózefKuźma(2008)próbujeprzedstawićogólnąkoncepcjęnaukioszkole
wksiążcept.Naukaoszkole.Studiummonografczne.Zaryskoncepcji,nadając
jejnazwęnscholiologia”
.Jejprzedmiotemczynin(ś)badaniadziałalnościszkoły
jakoinstytucjispołecznej,jakosystemuorganizacyjnego,funkcjiiprogramów
dydaktycznych,wychowawczychikulturalnychwtrzechwymiarachczasowych:
przeszłości,teraźniejszościiprzyszłości”(Kuźma,2008,s.24).Proponującnazwę
nnaukioszkole”
,wychodziodwyrazunszkolić”(scholien),któryodnosiłsięn(ś)
jedyniedotakichczynności,jaknauczanie,prowadzeniewykładów,poświęcanie
sięczemuś”(Kuźma,2008,s.24),awięcograniczasiędokoncepcjinauczania,pro-
jektowanejofertyprogramowejiwarunkówdorozwojumłodychludzi,koncepcji
historyczniezmiennej,różnieideowoinaukowougruntowanej,zcałymrynsztun-
kiemnauczycielskichdziałańsystemowouporządkowanych.Choćpoleprzedmio-
toweproponowanejnaukioszkolejestbardzoszerokie,toniemawnimucznia
jakopodmiotuuczeniasię,dzieckajakoistotywychowywanejizaangażowanej
wswójrozwój.Wprawdzieautorpokrótceprzedstawiarozmaiteteoriewyjaśnia-
jąceróżneaspektyfunkcjonowaniaszkoły,alewśródnichdominujespojrzeniena
szkołęzpunktuwidzeniareprodukcjispołecznej,teoriifunkcjonalizmuibehawio-
rystycznegoparadygmatunauczania.NależysięzgodzićzeStanisławemKowal-
skim(1974,s.207),którystwierdził,żenprostymokreśleniemszkołaobejmujemy
abstrakcyjnieuogólnioną,niezwyklezłożonąizróżnicowanątreść”
.Jejpoznanie
zawszewięcbędziefragmentaryczne,awzależnościodprzyjętejteoretycznejper-
spektywyoglądufunkcjiszkołymożemyzauważyćwybraneaspekty,zachodzące
wniejprocesy,różnieinterpretowaćichskutki.
Kontrowersjewokółspołecznychfunkcjiszkołyniesąniczymnowym,szkoły
zawszekrytykowanozróżnychpunktówwidzenia.Przykłademmożebyćmanifest
IvanaIllicha(2010)przedstawionywksiążcept.Odszkolnićspołeczeństwo.Myśl
autorawyrosłanafalikrytykifunkcjiszkoływzmieniającymsięspołeczeństwie
amerykańskimlat60.i70.XXwieku.Trudnościgospodarcze,wyścigekonomiczny,
utrataprzekonaniaodominacjiwświecieglobalnymstanowiłypodłożedyskusji
oreformachszkolnictwa.Illichprzedstawiłkrytykęszkoły,zwracającuwagęnajej
konstytutywnecechyukształtowanewnowoczesnościiutrwalonemityzwiązane
zjejdziałaniem.Uznałon,żeszkołajestinstytucjązdehumanizowaną,wręczszko-
dliwą,wyobcowujemłodegoczłowiekazsamegoprocesumyśleniaiwytwarzania
21
