Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.ROLAUCZNIAJAKOSYMBOLICZNARAMAUSPOŁECZNIENIAś
przeszkody,blokadywrozwojujednostkiikierowaniejejpoprzezedukacjędo
określonegomiejscawstrukturzespołecznej.
Problemtransmisjikultury,kontroladostępudowiedzy,przekazywaniereguł
życiaspołecznego,rolakomunikacjiwtworzeniupraktykspołecznych,jawne
iukrytemechanizmyreprodukcjispołecznejwpisanewszkołętotylkoniektóre
zproblemówpodejmowanychodlat70.XXwiekuprzeznowąsocjologięedukacji
(Sawisz,1989).Pokazano,żeszkoła,pozatransmitowaniemwiedzyiumiejętno-
ści,jestinstytucją,którakonserwujeilegitymizujeistniejącąstrukturęspołeczną
iuświęcarelacjewładzyorazdystrybucjęprzywilejów.JaksłuszniezauważyliPierre
BourdieuiJean-ClaudePasseron(2006,s.310-311):
Systemowinauczaniaudajesięrówniedoskonalewywiązaćzideologicznejfunkcji
uprawomocnieniaustalonegoporządkutylkodlatego,żejakoarcydziełomechaniki
społecznejudajemusięukryć-jakbydziękizamknięciudopudełkaopodwójnym
dnie-związkijednoczącewspołeczeństwiepodzielonymnaklasyfunkcjęwdraża-
nia(czylifunkcjęintegracjiintelektualnejimoralnej)zfunkcjązachowaniastruk-
turystosunkówklasowychcharakterystycznychdlategospołeczeństwa.
Tenparadokspodwójnego,jawnegoiukrytego,działaniaszkołyodpoczątkunowo-
czesnościzostałwpisanywregułyfunkcjonowaniaprocesunauczania,jegohisto-
rycznąadaptację,modelrozwojupodmiotowejjednostki,paradygmatynaukowe
iteoriępedagogiczną,technikiipraktykidziałaniaedukacyjnego.Towłaśnieswo-
jejwzględnejautonomiitradycyjnysystemnauczaniazawdzięczamożliwośćwnie-
sieniawłasnegowkładudoreprodukcjistrukturystosunkówspołecznych,
czytopodejmującanalizękomunikowaniaprzekazu,organizacjilubkontrolićwi-
czenia,toznaczypracypedagogicznejjakodługotrwałejakcjiwdrażania,zaktórej
pośrednictwemwypełnianajestfunkcjawłaściwacałemusystemowiszkolnemu,czy
tousiłującuchwycićmechanizm,przezktórysystemselekcjonuje,otwarciebądź
skrycie,prawomocnychodbiorcówswegoprzekazu,narzucającwymogitechniczne,
będącezawsze,choćwróżnymstopniu,wymogamispołecznymi(Bourdieu,Passe-
ron,2006,s.277).
Teorianauczaniareprodukujewzoryosobowe,jednocześnietworząciluzjęswojej
absolutnejautonomiiirealizacjipotrzebindywidualnegointeresuucznia,nasta-
wienianaindywidualnyrozwój.Wrzeczywistości
pracapedagogiczna(niezależnieodtego,czyjestprowadzonaprzezSzkołę,Kościół
czyPartię)manaceluprodukcjęosobnikówtrwaleicałkowicieprzekształconych
dziękidługotrwałejdziałalnościsłużącejichprzeobrażeniu,nastawionejnawypo-
sażenieichwstałeizdolnedoinwersjiwykształcenie(habitus),czyliwewspólne
schematymyślenia,percepcji,ocenyidziałania(Bourdieu,Passeron,2006,s.305).
23
