Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
różnice,pokazującnaturęsporuhistorykówzinnymibadaczamiprze-
szłości.Różnicetemożnateżdostrzecwdalszychfragmentachksiążki,
wktórychprzedstawiamzmaganiapamięcizbiorowejzobowiązującą
historią.Podkreślam,żeoilehistorianastawionajestnadostarczanie
namwiedzyoprzeszłościzdobytejwedługkanonunaukowegowarsztatu,
otylekolektywnapamięćoprzeszłościjestpolemwyrażaniagrupowej
ekspresjinaszychinteresów.Interesujemysiępamięcią,bywykorzystać
jądolegitymizacjiistniejącegoporządku,apoprzeztodokonstruowania
tożsamościzbiorowej,wprzeciwieństwiedohistorii,którąinteresujemy
siędlaniejsamej.Historiaumieszczazdarzeniazprzeszłościwsekwen-
cjilinearnej,podczasgdypamięćzbiorowaoperujeczasemmitycznym,
czyniącprzeszłośćwiecznieobecnąwnaszychdoświadczeniach.Różnice
temożemyzatemodnieśćzarównodosferypoznawczej,jakifunkcjo-
nalnej,anawetstrukturalnej.Dalekijestemjednakodtego,byprzeciw-
stawiaćsobiehistorięipamięćzbiorową.Uważam,żewspólnotychętniej
posługująsięswojąinterpretacjąprzeszłościiczyniązniejlepszydla
siebieużytekniżoczekiwalibytegohistorycy.Trudnojednakignorować
wiedzęhistorycznąwpoznawaniuprzeszłości.Problemem,przedjakim
stajeantropolog,jestkonfrontacjahistorycznejwiedzyoczasachminio-
nychzżywą,wbadanejspołeczności,pamięciąlubjejbrakiem.Alezbio-
rowepamiętanieczerpiewiedzęzhistorii,tylkoczynitonaswójsposób.
Historiarównieżpotrzebujepamięciwspólnotowej,nietylkopoto,by
jąwłożyćwramyswojegowarsztatu.Topamięćzbiorowagwarantujejej
społeczneżycielubskazujenapółkiwarchiwach.
Każdynaródeuropejskitworzymityhistorycznemówiąceodumie,
chwale,zwycięstwachiniesprawiedliwychporażkach.Każdychcewy-
graćlicytacjęnaskalicierpieńiofiar.WspółczesnaEuropapokazuje,że
rozpocząłsiękolejnywyścigoprymat,którynaródmiałtrudniejsząprze-
szłośćiktonajwięcejnatymskorzystawnowejdziejowejkonfiguracji.
GdybydokładniejprześledzićsporypomiędzyPolską,Niemcami,Rosją
iUkrainąnatematsposobówupamiętnieniawydarzeńzubiegłegowie-
ku,tozauważylibyśmy,żeuichpodstawleżyzarównobrakzrozumienia
dlainnejpamięci,jakinieumiejętnakoordynacjaczasudebatywtych
społeczeństwach.Itak,naprzykład,kiedywlatachdziewięćdziesiątych
wPolsceodbywałasiędyskusjaoNiemcach,drugastronaprawiewcale
jejniepodjęła.Zkolei,kiedyterazNiemcypróbująrozmawiaćowypę-
15
