Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Zachodząteżnasiebieipokrywająsięmetodybadawcze,pojęciaiper-
spektywy.Spróbujępokazać,cojestistotnewpodejściuantropologicz-
nymiwjakisposóbudałosięprzeprowadzićkonceptualizacjętego
pojęcia.Zazasadneprzyjmujęwięcpróbępokazaniaróżnicpomiędzy
historiąipamięciąkolektywną.Zacznijmyodstanowiskahistorycznego
wujęciuPierre’aNory,którypisał,żepamięćihistorianigdyniebyły
synonimami,alewnikliwedyskusjeinterdyscyplinarneiklarowanie
sięstanowiskwramachposzczególnychdyscyplindoprowadziłodo
konfrontacjipamięcizbiorowejihistorii.Zaczętozauważać,żepamięć
zbiorowajestżywa,obecnawżyjącymspołeczeństwie,ewoluująca,
obecnawdialektyceprzypominaniaizapominania,wartościowanana
różnesposoby,zdolnadoprzetrwaniawuśpieniu-nieprzywoływana
przezdługiczas,naglemożezostaćobudzona.Zdrugiejstronyhisto-
riajestrekonstrukcją,zawszeproblematycznąiniekompletną.Pamięć
zbiorowajestzawszezjawiskiemteraźniejszym,wiążącymnaszteraź-
niejszością,ahistoriajestprzedstawieniemprzeszłości.Pamięćgrup,
będączjawiskiememocjiimagii,przyjmujetylkotefakty,którejejodpo-
wiadają.Jestpodatnanaprzekazywanie,przedstawianie,cenzorowanie
iprojekcjeróżnegorodzaju.Historiajestdziałaniemintelektualnym,
wymagaanalizyikrytycznegodyskursu.Pamięćzbiorowazaśsytuuje
przypominaniewsferzeświętości.Historiawęszyzanią,czegokolwiek
niedotknie,zamieniawprozę.Pamięćmasiędobrzezgrupą,wktórej
jestzakorzeniona,stąd-jakmówiłHalbwachs-jesttylepamięci,ile
grup.Historiaprzeciwnie,należydokażdegoidonikogo,wtymsensie
jestuniwersalna.Pamięćzbiorowajestzakorzenionawmiejscu,geście,
obrazieczyobiekcie.Historiileżynasercukrytycznadestrukcjasponta-
nicznejpamięci.Woczachhistoriipamięćgrupyjestzawszepodejrzana,
starasięjąrozbićlubprześladować.Choćhistoriazachowujeidocenia
muzea,pamiątki,pomnikijakoprzydatnedowłasnejpracy,aleodbiera
imto,coczynijedlaludziważnymisymboliczniemiejscamipamięci
zbiorowej-lieuxdememoire(Nora1989,2002).
Podobnieróżnicepomiędzyhistoriąipamięciązbiorowąwidzą
socjologowie.ZdaniemSzackiejwiedzahistorycznaulegawobrębiepa-
mięcizbiorowejselekcjiiprzekształceniom,naprzykładpostacieiwy-
darzeniahistorycznezostająpozbawionewieloznacznościisprowadzo-
nesądojednowymiarowychsymbolipotrzebnychgrupie,ahistoryczne
35
