Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
żydowskimiCkiewiCz
|
45
Nietylkodzieła,którepozostawiłmistrz,sąwartościowe,alerów-
nieżistotneokazująsięcałejegopogmatwaneżycie,jegowykłady,
myśliczyn,pokorabyciaczłowiekiem–sługąsprawy:WZatem
wśródtychlaurówiwawrzynównieszukamMickiewicza,którybył
świadomswejwielkościimocy,lecztwarzypokornegoczłowieka,
którybyłjużtakmądry,żepoznałswąmałość.Tejtwarzyszukam”
15
.
Szukanietwarzyprawdziwej,ukrytejwzakamarkachżycia,szu-
kanieprawdyoczłowieku,któryjestwzoremdlawielupokoleń,
otozadaniedlapolsko-żydowskichbadaczy,zadaniedlaRomana
Brandstaettera,któryprzecieżdoktoryzowałsięnapodstawieżycia
ipismwieszcza.
„Nasz”Mickiewicz
MariaJanionwpierwszymzdaniuksiążkiDoEuropytak,ale
razemznaszymiumarłymiumieszczamyślGoethego,żeżaden
człowiekniepowinienmierzyćsięzbogami,idodajecytatzLat
naukiWilhelmaMeistra:WTylkowszyscyludzietworząludzkość,
tylkozespoleniewszystkichsiłtworzyświat”
16
.Pomysłbudowania
świataznaszymiumarłyminiejestnowy,dotyczybowiemkluczo-
wegoproblemuczłowieka–pamięci.Janionzdajesobiesprawę,
naczymmiędzyinnymipolegadoniosłośćtejksiążki,żetrudność
zaczynasię,gdypróbujemypytać,coznaczyzaimeknasi.
Przedewszystkimnasitoniebogowie.Czyjednakwdziejach
kulturypolskiejniewykreowanobogów,czyniebyłotakprzyre-
cepcjiMickiewicza?
17
CzyMickiewiczmieścisięwformulenasz?
Wkońcunaszwprowadzatakżedychotomięswój–obcy.
Kwestiętępodejmowałowielubadaczy.Zwróciłbymuwagęnakil-
katezAnnyPajdzińskiejzinteresującegotekstuSłowa-zprawdy,
duchailitery.Autorkasłuszniezauważa,żerefleksjęnadetycz-
nymiaspektamizachowańjęzykowych,atakjestwwypadkudy-
chotomiiswój–obcy,odnajdujemyusamychpodstawnaszej
kultury18:WJeśliprzyjmiemytakże(abliskiejestmitakiemyśle-
nie),żenaelementarny,codziennyobrazświataskładająsięnie
tylkoprzekonaniadeklarowanelubakceptowane,leczrównieżwy-
obrażeniaioczekiwanianieświadomelubniewpełniuświadamia-
ne,wznacznymstopniumodelowaneprzezjęzyk,wartopodjąć
