Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
natamidlagłuchych.Zbieraniesiętakichgrupzawszepowodujeszybkirozwój
naturalnegojęzykamigowego(McBurney2012).Naturalnejęzykimigowesązatem
mocnozróżnicowanewzależnościodmiejscawystępowania,aspołecznościosób
głuchychwykorzystująjedokomunikacjinacałymświecie.Większośćztychspołecz-
nościposługujesięodrębnymijęzykamimigowymi,przyczympodziałyjęzykowe
niewynikająwprostysposóbzpodziałówpolityczno-geografcznych.Czasami
wjednymkrajufunkcjonujewięcejjęzykówmigowychniżjeden(jaknp.hiszpań-
skiikatalońskijęzykmigowy-wHiszpanii),czasemteżtensamjęzykfunkcjonuje
wróżnychkrajach(np.amerykańskijęzykmigowy-ASL-wUSAiKanadzie).
Wkrajach,wktórychsłyszącyposługująsiętymsamymjęzykiemfonicznym,języki
migowemogąsięodsiebieznacznieróżnić(jaknp.brytyjskiiamerykańskijęzyk
migowy).Istotnejestto,żejęzykmigowyniestanowiuniwersalnego,sztucznego
tworu.KażdaspołecznośćGłuchychposiadawłasny,wpełnifunkcjonalnysystem
komunikacji(Kuder2019).
Wzwiązkuztąostatniąuwagąnależypamiętać,żejęzykimigowe,choć
bardzomłode(wporównaniuznaturalnymijęzykamifonicznymizdługątradycją
piśmiennictwa),boichdynamicznyrozwójprzypadadopieronaXVIIIiXIXwiek,
sąjęzykaminaturalnymi,awięcdwuklasowymisystemamisłużącymidokomu-
nikacjipewnymgrupomspołecznym(Grzegorczykowa2007).Oznaczato,żetak
samojakjęzykifoniczne,mająoneswojewłasnezasobyleksykalne,zktórychna
podstawiepewnychokreślonychregułsąbudowanekolejne,bardziejskompliko-
wanestrukturyznaczeniowe,takiejakwyrażeniaizdania(np.Tomaszewski2007;
Świdziński2018).Choćcechynaturalnościprzezlataodmawianojęzykommigo-
wym,ponieważwtradycjijęzykoznawczejutarłosięuznawaćzajęzykinaturalne
tylkosystemyznakówdźwiękowych,tojednakodlatsześćdziesiątychXXw.,gdy
naUniwersytecieGallaudetawWaszyngtonierozpoczętobadanialingwistyczne
nadamerykańskimjęzykiemmigowym(Stokoe1960),poglądtenuległzmianie
iobecniewśródlingwistówniemajużsporucodotego,żejęzykimigowesą
systemaminaturalnymi.
Głównącechąróżniącątedwieklasyjęzykówniejestichnaturalność,ajedynie
modalność.Ojęzykachfonicznychmówisię,żesąwokalno-audytywne(czylinada-
waneprzyużyciumowyiodbieranezapomocąsłuchu),ajęzykimigowetojęzyki
wizualno-przestrzenne(artykułowaneprzypomocydłoniicałegociała,aodbierane
przyużyciuwzroku)(Tomaszewski2007;Świdziński2018).
JęzykiemmigowymużywanymprzezosobygłuchewPolscejestpolskijęzyk
migowy(PJM).PJMzacząłsięrozwijaćokoło1817r.(Tomaszewski,Piekot2015),kiedy
tozostałazałożonaprzezks.JakubaFalkowskiegowWarszawiepierwszaszkoładla
niesłyszących,którafunkcjonujenaplacuTrzechKrzyżywWarszawiedodziś,pod
nazwąInstytutGłuchoniemych.PJMspokrewnionyjestzfrancuskimiamerykańskim
1.2.Osobyzuszkodzonymsłuchem
41
