Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
pozorny(Langer,1975;por.deCharms,1968,s.255–350).Badaczkatłu-
maczytenfenomenwpodwójnysposób.Ludziesąbardzozmotywowani,
abykontrolowaćswojeotoczenie,ahazardnietylkodajeimszansę,aby
spróbowaćswoichsiłwtymwzględzie(controlchanceevent),aledodatko-
woprzyciągaichaurąnniekontrolowalności”:nImtrudniejszyproblem,tym
bardziejkompetentnajestjednostka,któragorozwiąże.Największąsatys-
fakcjęinajsilniejszepoczuciekontrolidajesytuacjakontrolowaniasytuacji
niekontrolowalnych”(Langer,1975,s.323).Wtymsamymczasiepozostają
onizdeterminowanidotego,byuniknąćdyskomfortuzwiązanegozpoczu-
ciembrakukontroli.Podejmąwięcwielemożliwychdziałań–zarównotych
określanychmianemracjonalnych,jakinieracjonalnych–byniedopuścić
dotegowrażenia.Hazardjestdobrymmiejscemdosprawdzaniapoczucia
kontroli,ponieważ–jakstwierdzaLanger–noferujeelementywpisującesię
wlogikętestowania:rywalizację,wybory,reagowanienabodźce,zaangażo-
wanie”(Langer,1975,s.327).
Takaoptykatłumaczywieledziałańpodejmowanychwtokurozgrywki
hazardowej.Jednymznichjestmechanizmnodegraniasię”(chasing).Wynika
onzpotrzebyodrobieniastratpłynącychzporażkiorazzchęcinatychmia-
stowegoudowodnieniasobie,żekontrolujesięstanrozgrywki(zob.Breen,
Zuckerman,1999).Podobniezopisywanąwliteraturzehipoteząnbliskie-
gochybienia”(near-miss)albonprawiewygranej”.Zgodnieznią,nawetgdy
graczprzegrywa,toprzyjemnośćsprawiamuto,żewynikrozgrywkiokazał
sięstosunkowobliskijegoprzewidywaniom(np.czujesatysfakcję,bochoć
meczzakończyłsięremisem,aonpostawiłpieniądzenazwycięstwojednej
zdrużyn,todecydującabramkapadławostatniejminuciemeczu).Sytuacja
tabudujewnimprzekonanie,żewswoichprognozachpomyliłsiębardzo
nieznacznie–przeprowadzonyprzezniegoprocesdecyzyjnybyłwłaściwy,
aoniepowodzeniuzadecydowałjedyniedrobnyelement,np.przypadek,
pechalbonieuwzględnieniejakiegośpobocznegoaspektu(Skinner,1953,
s.91–106;por.Parke,Grifths,2004;Sundali,Saford,Croson,2012).
Dodatkowonależyzaznaczyć,żelicznibadaczezwracająuwagęnato,iż
konstrukcjaświatahazardu,azwłaszczajegomaterialności,zmierzawkie-
runkucelowegowywoływaniabłędówpoznawczych.Wtymnurcieopisy-
wanajestarchitekturawnętrzkasynorazdesignprzyrządówsłużącychdo
gry(zob.np.Schull,2014).Wartotutajrównieżwspomniećokwestiisygna-
łówostrzegawczychzwiązanychzrozgrywką,któremajązazadanieuchro-
nićosobęgrającąprzedichpopełnieniemipodejmowaniemszkodliwych
dlasiebiedecyzji.Najczęściejsątokomunikatywizualnealbodźwiękowe
(np.zapalającesięlampkialbodźwiękiostrzegawcze).Winnychprzypad-
kachzadanietospełniaćmogątakiesposobyprogramowaniainfrastruktury
26
AdamMickiewiczUniversityPress©2023
