Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Powieśćzkrainyarcydzieł
37
informacjiepizodycznych,alenieprzybywarozstrzygnięćwspra-
wachważnychdlabohaterów–ioczywiścieintrygującychczytel-
nika,zaciekawionegolosamipostaci.Rzeczydoniosłefabularnie
splatająiprzeplatająsięzbłahostkami.Panoramaspołeczeń-
stwa–ajestLalkapowieściąpanoramiczną,ogarniającąszereg
środowiskspołecznych–składasięizobrazówrzeczywielkich,
izwidokówrzeczymałych.Działaniazaplanowaneicelowe
zamącająsięprzezniespodziewanewtargnięciaprzypadków,
któremogąpowodowaćważneskutki(przypadeksprawił,że
panIgnacyRzeckizaciągnąłWokulskiegodoteatruakurat
wtedy,kiedypojawiłasiętampannaŁęcka;dróżnikkolejowy
WysockiznajdziesięwpobliżuWokulskiegoakuratwtymcza-
sie,wktórymbędziemógłprzeszkodzićjegosamobójstwu).
Doniezwykleważnychzjawiskkunsztupowieściowegonale-
żywLalceznaczneokrojeniewszechwładzynarratoraodautors-
kiegoiosłabieniejegouprawnieńdoferowaniaocen.Partie
odnarratorskie–cowidaćjużprzykartkowaniuutworu–zaj-
mują,gdyjezestawiaćzwypowiedziamipostaci,proporcjonalnie
mniejmiejscaniżuOrzeszkowej,anadodatek–coczytelnik
beztruduzauważy–Prusczęściejniżinnipowieściopisarze
jegoczasówprowadzinarracjęzestanowiskamentalnegobo-
haterówiwstylistycezbliżonejdoichjęzyka,czyliwmowie
pozorniezależnej.Dziękitejkonwencji,stosowanejwówczas
raczejprzezzwolennikównaturalizmuniżprzezfiklasycznych”
realistów,ewidentniewzmacniasięautonomiaświataprzed-
stawianego.Takuszczupliwszywszechwiedzęnarratoraodautor-
skiego,Pruskażenamczerpaćwiedzę–analogiczniejakją
czerpiemywżyciu–zfiobserwacji”zdarzeńizwysłuchiwania
tego,coludziemówią.JednązpostaciLalki–IgnacegoRzec-
kiego–awansowałnawspółautora:fiPamiętnikstaregosubiek-
ta”wypełniaażdziesięćrozdziałów(natrzydzieściosiem,zktó-
rychskładasiępowieść).
fiUwolnieni”odnadmiarunarratorskiejkuratelibohaterowie
mówiąipostępująniejakoposwojemu:niekoniecznietak,by
