Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
A.Dąbrówka,Średniowiecze.Korzenie,Warszawa2005
ISBN83-01-14430-0,©byWNPWN2005
gdybyświadomtegowszystkiegobiskupJanŁodziaprzygotowywał
gruntpodkanonizacjęChrobrego,jakozałożycielakrólestwa.Zaczy-
nemplanumogłabyćpoznańskakoronacjaPrzemysłaIIw1295r.,
wprowadzającazresztądocałejsprawystołeczneaspiracjePoznania.
Koniecznośćsakralno-politycznego(rzymskiegoicesarskiego)umo-
cowaniaprastarychpolskichprawrozumiałdobrzektośpochodzący
zwielkopolskiejrodzinyrycerskiej,kiedykonfliktniemiecko-polski
wyrażałsięwkrzyżackichnajazdach,buntachmieszczan(Poznań
1314)istawałsięwyzwaniemdlapolskichelit,któremustawiały
czoławbitwach(Płowce1331)iprocesach(Warszawa1339—tenz
udziałembiskupaJana).
Gdybynietedramatyczneokoliczności,możebyiwy-
starczyłafundacjareprezentacyjna(Kürbis);jednakżeodnowa
królestwadomagałasięczegoświęcej—sakralnejlegitymacji
orazprzypomnieniachwalebnychpoczątków(Gansiniec).Sprawa
preegzystencjinapisuczywierszajestwsumiedrugorzędnawo-
becaktubudowynowegogrobowca.Dopuszczeniemożliwości,
żehymnografmógłwEpitafiumwykorzystaćtekstwcześniejszy
—jaksięniektórzydomyślalitekstnawetXI-wiecznyiliteracki,
związanymożezpogrzebem,alenienagrobkowy—niezmienia
istotykoncepcjiGansińca,któranajpełniejwyjaśniato,cowe
wczesnejliteraturzenajważniejsze:odczuwalnezapotrzebowanie
natekstwyprzedzajegopowstanieisprawia,żeteksttrwa—póki
zapotrzebowaniejestżywe.Kultświętychdługopozostawałpożyw-
kątakichzapotrzebowań.
DługoletnibiskuppoznańskiJanIVŁodzia(zm.1346),
któremutakwielkąrolęprzypisałGansiniec,napisałm.in.sekwen-
cjęośw.WojciechuInlaudemsacropresuli(Kowalewicz1967,
s.170).Włączyłsiętymdoodnowyjegokultu,którawszakmu-
siałaprzywoływaćosobęChrobrego.InnasekwencjaoWojciechu,
powstaławGnieźniewXIVw.—OpreclaraAdalberti—przy-
pominagowprostsłowami:Boleslaumaditpium/Polonorum
principem.SkierowaniuuwaginaChrobregosprzyjałyokolicz-
nościpolityczneXIVw.—koronacjaŁokietka(1320)wieńczyła
staraniawielupokoleńotrwałeprzywróceniekrólewskiejrangi
władcomPolski,alebyłatylkopoczątkiempracynadbudowąjed-
nolitegopaństwa.
21
