Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Śląskieelitywobeczachodnioeuropejskichwzorcówkulturowych…
21
dzehenrykowskiej:nDajaczjapobruczęatypoczywaj”(transkrypcja)
34
9ale
iocynowympierścieniuzkońcaXIIwieku,znalezionympodczaswykopalisk
nawrocławskimOstrowieTumskim.Wielokrotnepróbyodczytaniainskrypcji
niedająjednoznacznejodpowiedzi,jednakwkontekścienaszychrozważań
niezwyklekuszącejestprzyjęcietezyZofiiKozłowskiej-Budkowej,którazin-
terpretowałanapisjako:nBądźmójnawieki”
35
.
Zpewnościąelitystawałysiędwujęzyczne,alebyłtoprocesdługotrwały,
jakpokazujeprzypadekBolesławaRogatki,nieumiejętnieposługującegosię
językiemniemieckim,czyfakt,iżpierwszedokumentyspisaneponiemiecku
pochodządopierozpierwszejpołowyXIVwieku.Odrębnympytaniempozo-
staje:czywszyscychętnieprzyjmowalizapożyczanie?DużopóźniejszeAnna-
lesJanDługoszauświadamia,iżwśródlicznejelityznajdowalisięrównieżci,
którzystalinastrażyrodzimejkultury,odrzucającmodneicorazpowszech-
niejszewzorce.Częśćhistorykówopierającychsięnaźródłachwielkopolskich
dopatrujesięwwystąpieniurycerstwaprzeciwkoBolesławowiRogatcew1251
rokucharakterunarodowego
36
.Wydajesięjednak,iżwtymkonkretnymprzy-
padkuniechęćdoTheutonicoswspierającychksięciabyławynikiemrywa-
lizacjipolitycznej,aniekonfliktuocharakterzeetnicznym,którychzresztą
naŚląskubrak.Pojawiającasięsporadycznieniechęćpolskiegorycerstwado
obcychiichkulturyspowodowanabyłaraczejwalkąowładzęiprestiżoraz
pozycjęspołeczną.
Nakoniecwartowspomniećozmianachwdziedziniearchitekturyisztuki.
Pierwszymurowany,ceglanyzameknaziemiachpolskichzostałwybudowany
przezHenrykaBrodategow1236rokuwLegnicy.Nieróżniłsięonodsiedzib
cesarzyiksiążątniemieckich,bezpośrednioczerpiącznichwzorce
37
.Także
liczniewystępującewEuropiewieżetypunsłuprycerski”byłycharakterystycz-
nymelementemkrajobrazuwXIIIwiekunaŚląsku.Klasztortrzebnickipo-
średnioczerpałzwzorcówfrancuskich,podobniejakjegowyposażenieilicz-
ne,częstoorientalnerękodzieławiązanezJadwigą
38
.Samfaktbudowyskłaniał
dosprowadzaniamistrzówmurarskichirzemieślnikówzkrajówniemieckich
czyPółwyspuApenińskiego,przynoszącychnowinkitechniczneikulturalne.
Niezawszeteżto,conielokalne,byłolepszeizapewniałosukcespolitycz-
ny,gospodarczyczyspołeczny.Zdarzałosię,iżtowłaśniesiłalokalnejtra-
34
T.Michałowska:Średniowiecze.Warszawa2002,s.267.
35
E.Ostrowska:MonumentsépigraphiquesduhautmoyenâgeàWrocław.nArchaeolo-
giaPolona”1977,T.15,s.300.
36
T.Jurek:Obcerycerstwo…,s.150.
37
L.Kajzer:Zamkiispołeczeństwo.Przemianyarchitekturybudownictwaobronnego
wPolscewX1XVIIIwieku.Łódź1993,s.98.
38
A.Doroszewska:OtoczenieHenrykaBrodategoiśw.Jadwigijakośrodowiskospo-
łeczne.Warszawa1978,s.69;zob.równieżLegendaśw.Jadwigi…,ilustracje13,7,9,11,12,
13,14,23,29.
