Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
DorotaLisowicz‑Żurek
przezpewienokreskasztelaniąchrzanowską.Wbadaniachmediewistównie
mazgodnościwkwestiiczasujejpowstania.Częśćhistorykówopowiadasięza
tym,iżkasztelaniazostałautworzonawdrugiejpołowieXIIwieku
19
.Pozostali
twierdzą,żejejpoczątkówmożemydoszukiwaćsiędopierowXIIIstuleciu
20
.
ZcałąpewnościąjednostkatafunkcjonowaławciąguXIIIwieku,aostatnia
wzmiankaoniejpochodziz1287roku
21
.Problematycznenatomiastjestto,
dokogowówczasnależałChrzanów,osadawzmiankowanaporazpierwszy
w1228roku
22
.JerzyRajmandowodzi,żewłaścicielemsamegogrodukaszte-
lańskiegobyłwtymczasiekomesChociemir
23
.Najnowszeustaleniapozwalają
identyfikowaćgozpierwszymznanymnamsędziąkrakowskim,pieczętują-
cymsięherbemZadora,któryw1217rokuwystąpiłubokuLeszkaBiałego
24
.
Chociemirbezwątpieniazwiązanybyłzkręgamiwładzy,skądmógłza-
czerpnąćideęsprowadzeniagrupykanonickiejdoswoichwłości.Wzwiązku
ztymciekawyjestpogląd,któryzaprezentowałRomanMichałowski,adoty-
czącykościołówpw.św.Mikołaja.Tostarepatrociniumbyło,wedługbadacza,
charakterystycznedlawczesnopiastowskichośrodkówrezydencjonalnych,po-
wstającychjakowyrazreligijnościelitypolitycznej,wmiejscach,wktórych
rządzącyczęstoprzebywał
25
.Przyczymwezwanietojestcharakterystycz-
nenietylkodlakościołówmonarszych,aletakżedlafundacjiprywatnych.
19
R.Grodecki,K.Lepszy,J.Feldman:KrakówiZiemiaKrakowska.Lwów1934,
s.16;Z.Kaczmarczyk:KrótkiedziejeŚląskawwiekachśrednichdo1526r.Warszawa1946,
s.20.
20
Z.Wojciechowski,S.Arnold:Terytoriaplemiennewustrojuadministracyjnym
Polskipiastowskiej(w.XII1XIII).W:S.Arnold:Zdziejówśredniowiecza.Wybórpism.War-
szawa1968,s.346.Autorstwierdza,żekasztelaniapowstaławpierwszejpołowieXIIIw.,
wchodzącwskładksięstwaopolskiego,apodpanowanieBolesławaWstydliwegodostałasię
wdrugiejpołowietegostulecia;J.Motyka:Kasztelaniachrzanowska.Chrzanów1976,s.22.
Autorzanajbardziejprawdopodobnądatęutworzeniakasztelaniiprzyjmujerok12281uza-
sadnienietejtezynas.21;J.Rajman,J.Rajman:Odkasztelaniidopowiatu.Ziemiachrza‑
nowskanapograniczuMałopolskiiGórnegoŚląska.nTekiKrakowskie”1998,T.7,s.113;
J.Rajman:PoczątkikasztelaniiwChrzanowie.Próbawykorzystaniamożnychdoobronygra‑
nicyśląsko‑małopolskiejwpierwszejpołowieXIIIw.nTekiKrakowskie”1997,T.5,s.136.
21
KTyn,Cz.1,nr33.Historycykwestionująautentycznośćtegodokumentu,choćF.Pie-
kosińskiobroniłjegotreść1Tenże:Historia,heraldyka,etnografia.nPrzeglądKrytycz-
ny”1876,nr11,s.4191420.
22
KodeksdyplomatycznyPolski.T.3.Wyd.J.Bartoszewicz.Warszawa1858,nr11.
23
J.Rajman:Początkikasztelanii…,s.137.
24
WspisachurzędnikówmałopolskichChociemiraniezaliczonodokasztelanówchrza-
nowskich,niewiemy,gdziepełniłfunkcjękomesa1UrzMp,s.44.Szczegółowokwestięiden-
tyfikacjiChociemiraomówiłP.GołdynwswojejrozprawiedoktorskiejnSędziowieziemscy
krakowscywśredniowieczu”,obronionejw2013r.wInstytucieHistoriiUniwersytetuPeda-
gogicznegowKrakowie.
25
R.Michałowski:Kościółśw.Mikołajawewczesnopiastowskichośrodkachrezyden‑
cjonalnych.W:SpołeczeństwoPolskiśredniowiecznej.Red.S.Kuczyński.T.6.Warszawa
1994,s.63174.
