Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
wlatachodwilżyArchipelagGułag,„kiedyterazwyrzekasięna
nadużyciaepokikultu,torozmowasprowadzasięwkońcuza-
wszedoosławionychlat37-38[ś].Niebojęsięjednakomyłki,
gdypowiadam,żepotok37-38aniniebyłjedynym,aninawet
głównym”4.Logikaodwilżypolegałanaodrzuceniustalinizmu
jakowypaczeniamarksizmu-leninizmu.Mit„wodzarewolucji”
wsposóbnaturalnystałsiędominującymobrazemnietylko
propagandy,alerównieżkultury,częściowowyzwolonejzoków
cenzury.Częściowo,dopuszczonobowiemkrytykęstalinizmu,
niepozwalającnakrytykękomunizmu.JakzauważająNaum
LejdermaniMarkLipowiecki,Leninwliteraturzeodwilży
przedstawianybyłjakopersonifikacjasocjalistycznychide-
ałówwichczystym,nieskażonymwariancie,jakouosobienie
„socrealizmuzludzkątwarzą”5.Breżniewowskaepokazasto-
juprzyniosłaczęściowąrestalinizację,wciążjednakutrzymy-
wałsiękultLenina.Wreszciewolnośćsłowaczasówpiere-
strojkiumożliwiłaotwartąkrytykęzarównostalinizmu,jak
imarksizmu-leninizmu.ArchipelagGułag,demaskującyzbrod-
niczośćkomunistycznegototalitaryzmujakotakiego,wZSRR
zostałlegalniewydanydopierodwalataprzedjegorozpadem.
Lata90.XXwiekutozkoleiokresantykomunistyczne-
goijednocześnieprozachodniegozwrotuzarównowkultu-
rze,jakipolitycerosyjskiej.Dominującywówczaswliteraturze
postmodernizmmiałcharakterbardziejupolitycznionyniż
naZachodzie6.Zajmowałsiębowiemdekonstrukcjąmitów
sowieckichiparodiowaniemtwórczościsocrealistów,przed-
stawiającychrzeczywistośćwjej„rewolucyjnymrozwoju”.
4
5
6
A.Sołżenicyn,ArchipelagGułag,tłum.J.Pomianowski(M.Kaniowski),
Poznań2020,s.33.
N.Lejdierman,M.Lipowieckij,Sowriemiennajasowietskajalitieratura
1950-1990-jegody,t.1,1953-1968,Moskwa2003,s.95.
I.Skoropanowa,Russkajapostmodiernistskajalitieratura,Moskwa2007,s.71.
11
