Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
RozdziałI.Problematykaautoedukacjiwświetlekrytycznejanalizy…
prowadziłodozagubieniaintegralnościprocesurozwojupsychicznegoczłowie-
ka.Takiedychotomiczneujęcieprocesówedukacyjnychbudziłowątpliwości
choćbyzewzględunatrudnośćdokonaniaprecyzyjnegopomiaruizomorficz-
nychreakcjipomiędzytypamioddziaływań,aichefektamiwpostacizmian
wosobowościjednostki39.Ponadtomiędzyzmianamiosobowościowymiwystę-
pujątakżeokreślonerelacje,polegającenatym,żekażdystan,wyznaczony
przezjednąznich,możestanowićpodłożedlawystępowaniastanuokreślone-
goprzezzmianęnastępną40.Naprzykładzdobywanieprzezjednostkęokreślo-
nychwiadomości,nabywanieumiejętnościczydoskonaleniemyśleniasąnie-
zbędnenietylkodlarozwijaniasferypoznawczejiinstrumentalnejosobowości,
alemogąstanowićtakżekoniecznąpodbudowędlakształtowaniasiępostaw,
przekonań,motywacji,indywidualnegosystemuwartości,aspiracji,celów,ide-
ałów41.Przezwyciężeniemdychotomicznegoujęciaprocesówedukacyjnychbyły
stanowiskatychautorów,którzyposługiwalisięszerokimujęciemsamokształ-
ceniaisamowychowanialubłączylije,posługującsiępojęciamisamokształto-
wania,autokreacjiczyteżautoedukacji.Szerokieujęciesamokształcenia,łączą-
ceprocesysamokształceniaisamowychowania,proponowałm.in.Jerzy
Kujawiński.Pisałotymwtensposób:nWprawidłoworozumianymprocesie
samokształceniaczłowieka(przedszkolaka,ucznia,studenta,pracownikaitp.)
mogąipowinnymożliwiezawszesplataćiprzenikaćsięwzajemnieobapro-
cesyautokreacyjnei(lub)współkreacyjne,tzn.pozwalającerozwijaćzarówno
instrumentalną,jakikierunkowąstronęjegoosobowości”42.MariaDudzikowa
natomiaststwierdziła,żepodziałnasamokształcenieisamowychowaniejest
czystoteoretyczny,ponieważwpraktyceniezawszemożnanakreślićmiędzy
nimilinięgranicznąijednobezdrugiegoniesłużynadawaniuwyższejjakości
swojemużyciu.Autorkaużywałaterminunautokreacja”,alekorzystałajedno-
cześniezwieluinnychpojęć,częstostosującjezamiennie:samokształtowanie,
samokształcenie,samowychowanie,kształtowaniesamegosiebie.Wszystkiete
pojęciaodnosiłysię,wedługniej,dotrudnejsztukitworzeniasamegosiebie,
czyliświadomejpracynadsobą,polegającejnaformułowaniuistawianiuprzed
sobązadańdalekichikonsekwentnejichrealizacji,zgodniezsystememanty-
cypowanych,pożądanychprzezjednostkęstanówdotyczącychwłasnejosoby,
powiązanychzcałościąjejdążeńżyciowych43.Tworzeniesamegosiebie1
39
B.śLIWERSKI:Teoretyczneiempiryczne…,s.150.
40
H.MUSZYŃSKI:Zarysteoriiwychowania.Warszawa,PWN,1977,s.226.
41
B.śLIWERSKI:Teoretyczneiempiryczne…,s.150.Zob.także:Z.SZULC:Wartościinstru-
mentalneikierunkowewsamowychowaniu.W:Zzagadnieńsamowychowaniastudentów….
42
J.KUJAWIŃSKI:Wdrażanieuczniówdosamokształceniaindywidualnegoinieindywidualne-
go.Poznań,WNUAM,2001,s.23.
43
Dudzikowaprzesłanekdouzasadnieniaswoichpoglądówposzukiwałagłówniewpsycho-
logicznychkoncepcjachpodmiotowościorazwpoznawczychteoriachosobowości(M.DUDZIKO-
WA:Otrudnejsztucetworzeniasamegosiebie.Warszawa,NK,1985,s.1881189,241).
