Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
RozdziałI.Problematykaautoedukacjiwświetlekrytycznejanalizy…
ści”47.Maonowymiarsamodzielnejaktywnościwychowawczej(samowycho-
wanie)ikształcącej(samokształcenie),skierowanejnasamegosiebie,wcelu
pełnegorozwojuosobowości.Samokształtowanie1wujęciuautora1jest
związanezaktywnościąnodśrodkową”,czylisamodzielnąpracąnadsobąwy-
chowankówiuczniów,wodróżnieniuodwychowaniaikształcenia,któreod-
nosząsięgłówniedodziałańndośrodkowych”,tzn.oddziaływańwychowawców
i/lubnauczycielinawychowankówiuczniów48.PodobnieBogusławaMatwijów:
pojęciansamokształtowanie”używaładlaokreśleniatrwającejprzezcałeżycie
samodzielnejaktywnościedukacyjnejczłowieka,nastawionejnapełnyrozwój
samegosiebie,azwłaszczaosobowegonja”,poprzezrealizacjęindywidualnych
potencjałów,urzeczywistnianiewartościoraztwórczedziałaniezewnętrzne49.
TymczasemAnnaRatusiowapostulowałazastąpienieterminównsamowycho-
wanie”insamokształcenie”,będącychkonsekwencjądychotomicznegopodzia-
łuosobowościludzkiejnadyspozycjeinstrumentalneikierunkowe,pojęciem
nautokreacjacharakterologiczna”,którejistotęupatrywaławtwórczejpostawie
jednostkiwobecwłasnegocharakteru.Autorkauzasadniałaswojestanowisko
twierdzeniem,żeczłowiekjakoosobastanowiniepodzielnącałość,jednośćpod
względembiologicznym,psychicznym,społecznymiduchowym,podejmującą
działaniaautokreacyjnezewzględunaróżnerodzajepotrzeb,wtympotrzeby
transcendentne,pozwalającemuprzekraczaćsamegosiebie50.DzierżymirJan-
kowskinatomiastposługiwałsięterminemnautoedukacja”,proponującszerokie
jegorozumieniejakoogółupodmiotowychprzejawówintraaktywnościjednost-
ki,ukierunkowanychnawłasnyrozwój,npodejmowanyzewzględunacenioną
wartośćwłasnegożycia,zbieżnyzwizjąpożądanejjakościżyciaczłonków
wspólnotyspołecznej,czywieluwspólnotnaraz,jakkolwiekrozumianychiod-
czuwanych(lokalnej,rodzinnej,etniczno-narodowej,państwowej,wyznaniowej,
kulturowo-cywilizacyjnej),którychjestczłonkiem/uczestnikiemwtokuswego
życia”51.Własnyudziałwstawaniusięmoże1zdaniemautora1obejmować
wpływjednostkinarozwójróżnychcech,właściwościidyspozycjiosobowych,
takichjak:powiększaniezasobówwiedzy,umiejętnościisprawności,ujawnia-
jącychsiępredyspozycji,tendencjiizdolnościtwórczych,ustalanieiugrunto-
wanieorientacjiżycia(zwłaszczaświatopoglądu),postawymoralnej,kształto-
wanieiochronatożsamościorazautonomiiosobowej,rozwijaniewrażliwości
47
S.PALKA:Metodologia.Badania.Praktykapedagogiczna.Gdańsk,GWP,2006,s.8.
48
IDEM:Pedagogikawstanietworzenia.Kraków,Wyd.UJ,2003,s.88;IDEM:Metodolo-
giczneaspektyuprawianiapedagogiki.W:Orientacjewmetodologiibadańpedagogicznych.Red.
SiPALKA.Kraków,Wyd.UJ,1998,s.10.
49
B.MATWIJÓW:SamokształtowaniesięczłowiekawpedagogicznychkoncepcjachXXwieku.
Kraków,Wyd.UJ,1994,s.115.
50
A.RATUś:Autokreacjacharakterologiczna.W:EncyklopediaPedagogicznaXXIwieku.
T.1.Red.T.PILCH.Warszawa,Żak,2003,s.2401243.
51
D.JANKOWSKI:Edukacjaiautoedukacja.Współzależność,konteksty,twórczyrozwój.Toruń,
Wyd.AdamMarszałek,2012,s.53.
