Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1.Rodzajebadań.Specyfikapomiaruwnaukachspołecznych
trafnośćzewnętrznatakiegobadania.Przecieżnieinteresująnasjedyniereak-
cjeuczestników,chcemyorzekaćopopulacji,zktórejtapróbazostaławybrana.
JeśliinteresująnaspreferencjewyborczePolaków,towylosowanadobadańpróba
powinnabyćreprezentatywnadladorosłychPolaków,awięcnp.zawieraćok.40%
mieszkańcówwsi.Próbaniereprezentatywna10totaka,którejrozkładcechróżni
sięsystematycznieodrozkładucechpopulacji,zktórejtapróbapochodzi.Próba
100studentówUniwersytetuWarszawskiegozłożonaz50kobieti50mężczyzn
byłabyniereprezentatywna-ponieważwiemy,żepopulacjastudentówskładasię
w75%zkobietiw25%zmężczyzn.Wtymwypadkukobietybyłybyniedorepre-
zentowane,amężczyźninadreprezentowani.Próbyreprezentatywnesąniesłychanie
ważne,jeżelinaszymcelemjestpoznanierozkładuzmiennejwpopulacji.Jednak
zewzględunadużąliczbęzmiennychzakłócających,częstoobardzoskośnychroz-
kładach(np.wykształcenie),sąonedużomniejprzydatne,gdychcemytestować
zależnościmiędzyzmiennymi.Skutecznastatystycznakontrolaważnychzmien-
nych(choćnieistotnychzewzględunacelbadania)jestbardzotrudnadoosiągnię-
cia-dlategozamianazmiennychtowarzyszących(zakłócających)wstałedaje
dużolepszeefekty.Podstawowymcelembadańeksperymentalnychniejestokreśle-
nierozkładuzmiennejzależnej,np.poziomuenergii,alestwierdzenie,czyróżnica
wpoziomieenergiimiędzybadanymigrupamijestistotnastatystycznie.Dotego
niepotrzebujemypróbyreprezentatywnej.Odbadaniapróbreprezentatywnychdużo
lepsząstrategiąmaksymalizacjitrafnościzewnętrznejjestreplikowaniebadańna
próbachhomogenicznych-osobnobadamyrolników,osobnopracownikównauko-
wych,osobnostudentówitd.Problememjestto,żeludzieniechętniebiorąudział
wbadaniacheksperymentalnych,copoważnieutrudniarozwójnaukspołecznych.
PewnieCzytelnikjużzadajesobiepytanieoto,cozrezultatówbadańnauko-
wychmożewynikaćdlaniegoosobiście.Ludzieprzecieżsięróżnią.Niktniemoże
stwierdzić,czypalącypapierosyKowalskizachorujenarakapłuc,aledziękibada-
niommożnadośćdokładnieustalićprocentpalaczy,którzyzachorują.Kierującsię
danymistatystycznymi,możemyzmniejszyćryzyko,rzucającpalenie.Zanimwyko-
rzystamywynikibadańwpodejmowaniucodziennychdecyzji,wartoprzyjrzećsię
uważnieprocedurzebadawczej.Wszystkiebadaniamająpewnecechywspólne.
Zaczniemyodwprowadzeniaizdefiniowaniapodstawowychpojęć.
1.2.Operacjonalizacjazmiennychteoretycznych11
Badanienaukowezaczynasięodpostawieniapytania.Czyzielonaherbata
zwiększapoziomnaszejenergii?Czyprzeżywaniestresuprowadzidozwiększonej
32
10Więcejprzykładówmożnaznaleźćwrozdziale4.iwliteraturze,np.[1,4,5,15].
11TaczęśćrozdziałumożebyćzbyttrudnadlapoczątkującegoCzytelnika.Sugerujemyabywró-
cićdoniejpoprzerobieniuconajmniejpierwszychośmiurozdziałów.
