Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
I.1.Celebadawczeipodstawowezałożeniateoretycznepracy
(ujęteodstronypozytywnej).Wyrażamprzekonanie,żebudowanietakiego
wzorcaniejestwpełnimożliwe,aponadto,nawetgdybybadanianaukowe
wtymzakresiezakończyłysięsukcesem,posługiwaniesiętakimmodelem
mogłobysięokazaćfikcyjne,gdyż,jaksłuszniezauważyłM.Rodzynkiewicz,
wpraktycesędziowieodnosilibygodowłasnychwartościidoświadczenia57.
Wniniejszejpracychciałbymnakreślićrozwiązanieproblemumodeluwiny
wprawiekarnymwoparciuonieosobowymodelodpowiedzialności,wra-
machktóregoposzukiwanieodpowiedzinapytanieonormalnąpobudliwość
czynormalnąsytuację(warunkiodpowiedzialnościopisaneodstronypozy-
tywnej)zastąpięposzukiwaniemkonsensusuwzakresieokolicznościskut-
kującychwyłączeniemodpowiedzialności(warunkiodpowiedzialności
opisaneodstronynegatywnej).Innymisłowy,podejmępróbęopisania
przesłaneknieodpowiedzialnościpoprzezwyszczególnienietakichcech
podmiotuitakichcechsytuacji,zktórymipowinnosięłączyćskutekwpo-
staciumniejszeniaalbonawetbrakuodpowiedzialnościkarnejnapoziomie
winy.
I.1.5.Stopieńwolnościaujęcieproblemuprzyczynowościwprawie
karnym
Przyjmująctezę,przestępstwojestproduktemdwóchrodzajówczynników,
charakterystykiprzestępcy(nazwijmyczynnikamiwewnętrznymi)oraz
sytuacji,wjakiejonsięznalazł(nazwijmyczynnikamizewnętrznymi),
niesposóbproblematykiwinyograniczyćtylkodorozważańzwiązanych
zpsychologicznieujmowanąwolnością.Wszakowawolność,jakjuż
wcześniejzostałotowielokrotniezaakcentowane,zależytakżeodwarunków,
wjakichznalazłsiępodmiot,awięcwobecniegozewnętrznych.Najejsto-
pieńmająwięcwpływnietylkoczynnikiwewnętrzne,aletakżeczynniki
zewnętrzne,takiejakobiektywnarozpoznawalnośćsytuacji,obiektywna
możliwośćprzewidzenianastępstwzachowaniaczywkońcuobiektywna
możliwośćprzeciwstawieniasięokreślonymzewnętrznymnaciskomczy
przeszkodom.Naświetlićwtymmiejscunależywięcwogólnymzarysierolę
57M.Rodzynkiewicz,Modelowaniepojęćwprawiekarnym,Kraków1998,s.137;zob.także
M.Styśko,Atrybucjawiny:orolistereotypówiodniesieniazdarzeniadoJa,Warszawa2007.
41