Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
13
nedlakażdego:stosownejestto,coodpowiednie,znajdujesięnaswoim
miejscu,conieprzeciwstawiasięprzyjętymcelominiewchodziwkonflikt
zkontekstemiodczuciamiobowiązującymilubprzynajmniejszerokoroz-
powszechnionymi.
Semantycznaeksplikacjasłowa„stosowność”ijegopochodnychoczy-
wiścieniewystarcza,niemożnapominąćpytaniapodstawowego,amiano-
wicie:cosięnatękategorięskłada,czymonasięcharakteryzuje,naczym
polega?Niekiedypytaniazadajesięzłatwością,nasuwająsięsame,trud-
niejznaleźćnanieodpowiedź,zwłaszczagdysiępragnie,bybyłamożliwie
przejrzysta,wyczerpująca,precyzyjna.Itutajnasuwająsiętrudnościnie
doprzezwyciężenia.Każdyczytelnik,niekonieczniespecjalistaczyznawca
literaturypoświęconejZagładzie,możebezspecjalnegowysiłkuorzec,co
wjegorozumieniuiodczuciujeststosownelubstosownościpozbawione,
więcej,jegoosobisteczyprywatnemniemaniaireakcjemogąbyćzgodne
zszerszączynawetpowszechnąopinią,jednakżekwestiitoniezałatwia,
szybkobowiemsięokaże,iżjakostosowneodbieranebędąwypowiedzi
krańcoworóżne–iniechodzijedynieoocenyiujęciaekstrawaganckieczy
wysocesubiektywne,wtejdziedziniewypracowujesięzwyklepewienkon-
sensus.Możnabowiemorzec,żeobecnieniejesteśmyjeszczewstanie
stwierdzić,jakieregułyobowiązująwokreślaniutego,costosowne,być
możeudasiętowprzyszłości,kiedydystanswobecwydarzeńiodnoszące-
gosiędonichpisarstwabędziewiększy.
Spróbujmysformułowaćrzeczostroiparadoksalnie:stosownemoże
byćwszystko–nicniemożebyćstosowne.Krańcowośćowa,gdybyodtwa-
rzałarzeczywistystanrzeczy,świadczyłabyotym,żeniemawtejdziedzi-
niesztywnychreguł,aleteżżesferamożliwościjestrozległaiwysocezróż-
nicowana.Oczywiście,pewneukształtowaniajęzykazgórymożnaokre-
ślićjakoniestosowne,znajdątusięrzeczyrozmaite,awięcprzede
wszystkimdyskursantysemicki(także,cooczywiste,wswejwersjinega-
cjonistycznej),aleteżtowszystko,cowielkiewydarzenie,jedynewhisto-
rii,sprowadzawpełnidotego,coznane,jużwidziane,zbanalizowane.
Czyliumieszczajewsferzeliterackichschematów,czynidomenątego,co
poddanewładaniustereotypów.Będęmiałokazjędotejsprawywrócić,
gdyżjesttojednozgłównychzagrożeńdlaliteraturyHolokaustu,teraz
chciałbymzwrócićuwagę,żebudzićmożezastrzeżeniaioporyto,cowy-
dawaćbysięmogłoszczególnieodpowiednie,niejakozgórypredestyno-
wanedotego,bybyćwspółczynnikiemstylutejliteratury.Wzniosłość?
Wydawałobysię,żewtekstachpoświęconychtakwielkiemunieszczęściu
itakwielkiejzbrodnionapowinnabyćpodstawowąkategoriąestetyczną.
