Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.3.ZbliżeniawXIXinapoczątkuXXwieku
67
berneńskim.MiejscowaludnośćzorganizowałaKomitetSzwajcarski,któ-
ryopiekowałsięemigrantami,awładzelokalneprzyznałyimzasiłki235.
Celemoddziałubyłowzięcieudziałuwrewolucjinaterenienadreńskich
prowincjiNiemiec,któramiałabyćtamprzygotowanazgodniezplana-
mikarbonariuszy236.Dowódcąoddziałubyłrewolucyjnydemokrata,puł-
kownikLudwikOborski,afunkcjęszefasztabusprawowałkapitanKarol
Stolzman.Polacyzostaliulokowanigrupamiwkantonieberneńskim,gdzie
nietylkokorzystaliznapływającychfunduszy(m.in.zFrancji,Wlk.Bry-
tanii,NiemieciBelgii),aletakżepomagalimiejscowejludnościwpracach
polowychirzemieślniczych,częstouczącsięnowegozawodu.Szacuje
się,żeprawiepołowa,bookołodwustuoficerówzgrupy450osobowej
pozostałowSzwajcariinastałe.Najbardziejznanyznich,podporucznik
AntoniNorbertPatek,założyłwGenewiemanufakturę,apóźniejfabry-
kęzegarkówosiągającsukcesmiędzynarodowyiświatowąsławę,stałsię
założycielemistniejącejdodziśfirmyPatek-Philippe237.
Polacy,którzyosiedlilisięwBiel(Bienne),wkońcu1833rokuutwo-
rzyliStowarzyszeniePrawCzłowiekaiObywatela,które12maja1834
rokuprzekształciłosięwruchonazwieMłodaPolska.Komitettymcza-
sowytejorganizacjitworzyli:kapitanKarolStolzman,FeliksNowosiel-
ski,FranciszekGordaszewski,KonstantyZalewskiorazJózefDybowski.
15lutego1835rokuutworzonowkomiteciedwawydziały:emigracyjny
ikrajowy,zaś20grudnia1835rokukomitetprzekształciłsięwKomitet
StałyMłodejPolski238.Jegocelem,jakwszystkimjemupodobnym:Mło-
dejFrancji,MłodychNiemiec,MłodychWłochczyMłodejSzwajcarii,
byławalkaprzeciwreakcyjnymmonarchiom,aprzedewszystkimprze-
ciwkrajomŚwiętegoPrzymierza.Wefekcieichdziałańmiałapowstać
nowa,lepszaEuropa,składającasięzpaństwnarodowych,republikań-
235S.Kalembka,Wielkaemigracja.Polskiewychodźstwopolitycznewlatach1831-
1862,Warszawa1971,s.168.
236Słownikwyrazówobcych(dalej:SWO),(red.),E.Sobol,Warszawa1999,s.528.
(Karbonariusz-nczłonektajnegostowarzyszeniarewolucyjnegozał.wEuropie
wpierwszejpołowieXIXw.,walczącegozabsolutyzmem,głoszącegohasłanaro-
dowowyzwoleńcze”).
237A.Kobos,PatekPhilippeszlichcińskich.120-letniaodyseja,nZwoje”1998,nr7,
s.11.
238J.Ceynowa,Kształtowaniesięzbiorowości,s.92.
