Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
WSTĘP
rzeposzczególnychjęzyków.Punktemwyjściauczynionezostałypojęciadyskursu
istrategii.JakwykażąanalizyzrozdziałuIterminy„dyskurs”i„dyskursywny”
wrozumieniu,któreproponujekomunikacyjniezorientowanalingwistykaróżnią
sięodznaczeniadyskursu,któreakcentujelogiczneuwarunkowaniaprocesówpo-
znawczych.Lingwistycebliżejjestdopotocznegorozumieniadyskursu–włączając
tekstpisanyimówionywobszarbadańdyskursywnych.Obydwatypytekstówno-
szącechydialogiczności,copociągazasobąuzależnienieodkontekstusytuacyjne-
go.Formyniedyskursywnenieistnieją.Przejścieodbadańnadjęzykiemdobadań
nadprocesamikomunikacjispołecznejsprawiło,żedominującyobecnienurtdo-
ciekańjęzykoznawczychstawiawcentrumuwaginadawcęiodbiorcę,uwikłanych
wróżnorodneaspektyuwarunkowań.Konsekwencjątegojeststopnioweodchodze-
nieodlingwistykistrukturalnejiuzależnieniesięodróżnychmetodologiiiinnych
dyscyplinbadawczych,awięcjejinterdyscyplinarność.Dyskursjakoprzedmiotba-
dańjęzykoznawczychwiązanyjestwspółcześniezperspektywąsocjolingwistyczną
(np.E.Laskowska2004),pragmalingwistyczną(B.Taras1999;M.Kawka1999)
lubkognitywistyczną(A.Duszak1998;G.Zarzycka2006;E.Miczka2002).Na-
tomiastprzedstawionawniniejszejpracyanalizadyskursuzwiązanajestzjednej
stronyzespołecznymisposobamiużyciajęzyka,azdrugiejzuwarunkowaniami
psychicznymi.Traktowaniedyskursujakozjawiskadynamicznegoikomplekso-
wegowymagaosadzeniagowrzeczywistościpozajęzykowejdanejspołeczności,
tj.odwołaniasiędoczynnikówspołecznych,kulturowychisytuacyjnych.Drugi
istotnydlapracytermin„strategia”,należącypierwotniedoterminologiiwojsko-
wej,jestdzisiajbardzoczęstoużywanywodniesieniudozjawiskocharakterze
komunikacyjnymipolitycznymwodniesieniudoaspektupodejmowaniadecy-
zji.Zasadnośćtakiegostosowaniamożnaupatrywaćwwojowniczymcharakterze
działańpolitycznych,atakżewewłaściwościach,jakietemupojęciuprzypisujesię
wpotocznymrozumieniu.Niechodzitujednakonajbardziejrozpowszechnione
rozumienie„strategii”jako„sposobu”,leczjako„planu”.Pojęciestrategiawydaje
sięprzydatnedlatego,żezawieraelementyplanowania.Przewidującprzyszłyroz-
wójsytuacji,strategiauwzględniaćmusizarównoczynnikiwewnętrzne,jakize-
wnętrzne,wtymm.in.działaniaprzeciwnika,którychkierunkuiprzebiegunieda
sięściśleprzewidzieć.Planobejmujeszersząperspektywęczasową,jegorealizacja
powinnaprzynieśćpodmiotowioptymalnąpozycjęwkontaktachzpartnerem.Po-
jęciestrategiiwbadaniachjestdośćczęstostosowaneprzezbadaczy,którzyprzed-
miotemswojegozainteresowaniaczyniąpragmatykęjęzykową,lingwistykętekstu
czyanalizędyskursu.Termin„strategia”8opatrywanajestrozmaitymiprzydawkami
przymiotnymi,np.:strategiaperswazyjna(G.Maxwell,D.Schmidt,za:Z.Nęc-
8Termin„strategia”stałsiętakżedogodnydlakomunikacyjnegorozumienialiteratury,pozwala
bowiemnauporządkowaniesposobówporozumiewaniasięnadawcyzodbiorcą.Por.E.Balcerzan
(1984),T.Lubelski(1992).
