Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
11
Zewzględunaskutkiubocznedziałaniaaspiryny,obiektembadaństałasiępochodna
kwasuacetylosalicylowego,połączonawiązaniemkowalencyjnymzcząsteczkąNOpo-
przezdołączenieresztynitroksybutylowej:NO-aspiryna[250].Substancjatamałączyć
cechyinhibitoraCOXzwłaściwościamidonoraNO,aprzeztowykazywaćmniejsze
skutkiuboczneswegodziałania[37,63](ryc.1).
Wynikibadańprzeprowadzonychwostatnichlatachwykazałyistotnąrolęreaktyw-
nychformtlenuwpowstawaniuuszkodzeńbłonyśluzowejżołądka[182,184–188].
Celowewięcwydajesięzbadanieczynnikówregulującychfunkcjonowaniebarieryślu-
zówkowejwkontekściemetabolizmutlenowego.
1.2.Powstawanieimechanizmydziałaniareaktywnychformtlenu
Wolnerodnikitlenowetoatomylubcząsteczkicharakteryzującesięobecnościąwpo-
włocewalencyjnejniesparowanegoelektronu.Sprawiato,żerodnikiposiadająwysoką
reaktywnośćchemicznąprzejawiającąsię,międzyinnymi,wzdolnościachutleniają-
cych,czyliwdążeniudoodbieraniaelektronówinnymsubstancjomwceluuzupełnienia
własnejpowłokiwalencyjnej[9,81].Najważniejszetypywolnychrodnikówtlenowych
to:anionorodnikponadtlenkowy(O
2
•–),rodnikwodoronadtlenkowy(HO
2
•),rodnikwo-
dorotlenowy(OH•)[83,129,210].Silnewłasnościutleniającemarównieżnadtlenek
wodoru(H
2O
2),niebędącyjednakwolnymrodnikiem.Dlategoteżuzasadnionejest
wprowadzenieogólniejszegopojęcia„reaktywneformytlenu”,obejmującego,oprócz
wolnychrodników,równieżinnemetabolitytlenumającewiększąreaktywnośćche-
micznąniżcząsteczkatlenuwstaniepodstawowym(O
2)[9,82].Ichźródłemmogąbyć
procesyzachodzącewewnątrzkomórki(mechanizmwewnątrzpochodny),jakrównież
uwalnianienazewnątrzkomórki(mechanizmzewnątrzpochodny)[105,186,188].
Mechanizmwewnątrzpochodnypowstawaniareaktywnychformtlenunajlepiejilu-
strujemodelniedokrwienia(ischemia)znastępującąponimreperfuzją[82,186,188].
Niedokrwieniekomórkipowodujespadekprodukcjiadenozynotrójfosforanu(ATP)
wmitochondriach.WtychwarunkachATPulegarozpadowidoadenozynomonofosfo-
ranu(AMP),atendoadenozynyihipoksantyny[9].Równocześniewniedokrwionej
komórcemitochondriauwalniajązeswegownętrzajonywapnia(Ca2+)docytoplazmy
[212,247].WzrostcytoplazmatycznejpuliCa2+aktywujewewnątrzkomórkowąproteazę,
któradokonujekonwersjidehydrogenazyksantynowejwoksydazęksantynową[228].
Dehydrogenazaksantynowakatalizujeutlenianiehipoksantynydokwasumoczowego
przywspółudzialedwunukleotydunikotynamidoadeninowego(NAD+).Procesowitemu
nietowarzyszypowstawaniewolnychrodnikówtlenowych.Natomiastoksydazaksan-
tynowawykorzystujeO
2,dostarczanywczasiereperfuzji,doutlenianiahipoksantyny
zwytworzeniemO
2
•–,wykazującegodziałaniecytotoksyczne[72].
InnemechanizmywewnątrzkomórkowepowstawaniaO
2
•–związanesązniecałkowi-
tąredukcjąO
2wmitochondrialnymłańcuchuoddechowym.Wprawidłowodziałającym
łańcuchuoddechowymcząsteczkaO
2,wprocesieczteroelektronowejredukcji,jestprze-
kształcanadowody.ZaburzenietegoprocesuskutkujepowstaniemO
2
•–[9,85,188].
