Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie:projekt„Kulturakonspiracji”
17
wprzypisach,wktórychnajczęściejwyjaśnianesąistotnedlazrozumienia
przekazunieprzekładalnegrysłóworazprzybliżanykontekstkulturowy
ihistoryczny,którymożebyćdlaczytelnikówniezrozumiały.Zakładając,
żeczytelnikniniejszegotomudysponujeogólnąwiedzązzakresuhistorii
nowożytnejorazszerokorozumianychnaukspołecznych,przygotowując
tępublikację,korzystaliśmystosunkoworzadkoztegonarzędzia.Trzecim
sposobemzaznaczeniarolitłumaczajestprzedmowaczyinnyoddzielny
tekstpozwalającyprzedstawićogólniejszekwestiezwiązanezprzekładem.
Korzystającztakiejmożliwości,chciałbymwtymmiejscuzwrócićuwagę
nakilkanajważniejszych,moimzdaniem,kwestiiwiążącychsięzprezen-
towanymiponiżejprzekładami.Dotycząoneprzedewszystkimkluczowych
terminów.
Niewątpliwiepierwszorzędneznaczeniewtekstachoryginalnychma
terminnconspiracytheory”.Wprzekładzieużywanajest(nieliczącwyjąt-
kowychsytuacji)formanteoriaspiskowa”,alenależyzaznaczyć,żecza-
samimożnaspotkaćsięrównieżzformąnteoriaspisku”.Taknaprzykład
przetłumaczonotytułfilmuRichardaDonneraz1997roku.Mimowszystko
jednakznacznieczęściejodformyrzeczownikawdopełniaczuużywana
jestformaprzymiotnikowasłowaspisek,jakwprzekładzieDrogidowie-
dzyKarlaPoppera,dokonanymprzezStefanaAmsterdamskiegow1991
roku,choćsamPopperczęściejposługiwałsiędłuższymterminemnspi-
skowateoriaspołeczeństwa”(conspiracytheoryofsociety).Ważniejsza
jednakjestinnasprawawiążącasięztymkluczowymterminem.Wniektó-
rychprzypadkachterminwystępującyworyginalewliczbiepojedynczej
przekładanowliczbiemnogiej(teoriespiskowe).Takizabiegstosowany
byłwyłączniewsytuacji,gdyworyginalewystępujeprzedimeknieokre-
ślony(aconspiracytheory),abypodkreślić,żeniechodziojakąśkonkret-
nąteorięspiskową,aogólnieocałyzbiórteoriispiskowych.Tam,gdzie
wjęzykuangielskimmówisięogólnieoklasieteoriispiskowych,wjęzyku
polskimczęstoużywanoliczbymnogiej.Zamiastpisaćnteoriaspiskowa
charakteryzujesię”używanozwrotunteoriespiskowecharakteryzująsię”,
abypodkreślić,żeniechodziokonkretnąteorię,acałyichzbiór.Niejest
towżadnejmierzeniespotykanapraktykatranslatorska.ChociażbyStefan
AmsterdamskiwswoimtłumaczeniuksiążkiStanowieniespołeczeństwa
Anthony’egoGiddensa,kilkakrotniewanalogicznychsytuacjachangiel-
skientheory”przekładałjakonteorie”,niewspominającjużokonwencjo-
nalnejpraktyceoddawaniansocialscience”jakonnaukispołeczne”.
Osobnąkwestięstanowiprzekładnazwyosoby,któraworyginale
brzminconspiracytheorist”.Najprostszerozwiązaniestanowidosłowny
