Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
FranciszekCzech
przekładtegoterminujakonteoretykspisku”.Możnajeznaleźćnaprzykład
wpolskimtłumaczeniuParanoipolitycznejJerroldaPostaiRobertaRobin-
sa.Niemniejjednaktakierozwiązanieniewydajesięoptymalne.Nietylko
nteoretykspisku”bardziejkorespondujezformąnteoriaspisku”niżprzyję-
tątuformąnteoriaspiskowa”.Chodziteżoto,żewjęzykupolskimprzyjął
sięzwrotnteoriaspiskowa”,alenienteoretykspisku”.Słowonteoretyk”
rezerwujemydlanaukowcówalbo-niedokońcawzgodziezrozumie-
niemsłowanteoria”-dlaosóbzajmującychsięczymśwsposóbnieprak-
tyczny,abstrakcyjny.ZapewnemiędzyinnymiztychpowodówSławomir
KędzierskitłumaczącPotęgęspiskuDanielaPipesa,stosowałsformułowa-
niengłosicieleteoriispiskowych”.Jesttojakieśrozwiązanie,tyletylko,że
oryginalnyterminniepozwalanarozróżnienie,kiedyktośaktywniegłosi
teoriespiskowe,akiedytylkobierniewniewierzy.Obietakieosobymogą
byćokreślanejakonconspiracytheorist”.Niektórzypolscyautorzystosują
terminnspiskolog”jakoodpowiednikprzywołanegowłaśnieangielskiego
terminu.Pomysłtenjednakwydajesięniefortunnyztegopowodu,żeprzy-
rosteknlog”sugeruje,iżchodziraczejobadaczateoriispiskowych.Dlatego
wtymtomiestosowanejest,byćmożeniecoprzydługie,wyrażenienzwo-
lennikteoriispiskowych”.Podobnastrategiaopisowazostałaprzyjętatakże
wprzypadkupodstawowegopojęciawartykuleTimothy’egoMelleya,któ-
rypoświęconyjestanaliziezjawiskaokreślonegoprzezniegojakonagency
panic”.Zanajlepszerozwiązaniuznaliśmytutajsformułowanienpaniczny
strachopodmiotowość”.
InnykluczowytermintoukutyprzezHofstadteranstylparanoiczny”
(nparanoidstyle”),któryczasamitłumaczonorównieżjakonstylparanoidal-
ny”.PierwszyzwariantówwybrałaHannaJankowskawpolskimprzekładzie
Paranoipolitycznej,adrugiKędzierskiwPotędzespisku.Wtymtomieosta-
tecznieprzyjętozasadę,abytenważnydlaHofstadteratermintłumaczyćjako
nstylparanoiczny”.Zdecydowanosięnatakierozwiązaniepodwpływem
trendówwpsychologii,gdzie,jaktwierdziDamianJanus,obecnierzadziej
używasięterminunparanoidalny”,którydenotujeostrzejszezestanówcha-
rakteryzującychsiępsychotycznymizaburzeniamipercepcji8.
Wyjaśnieniawymagająrównieżdwaterminy,któremogązostaćmylnie
odczytaneprzezosobynieznająceamerykańskichrealiów,naktórepowo-
łująsięautorzyzebranychwtymtomietekstów.Chodzioangielskiesłowa
8D.Janus,„Niemaproblemów”,czyliozaburzeniachosobowości,http://www.psycho-
logia.net.pl/artykul.php?level=381[25.07.2014],por.teżJ.Wciórka(red.wydaniapolskiego)
KryteriaDiagnostycznewedługDSM-IV-TR,przeł.Z.Pelc,J.Wciórka,ElsevierUrban&Part-
ner,Wrocław2008,s.234.
