Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ściiparadygmatycznejróżnorodnościwspółczesnejsztuki,
twórczościeksplorującejwszelkiemożliweterytoria,przy
tymnieustanniereorganizującejiredefiniującejswoje
aksjonormatywneprzesłanki,celeizałożenia.Problem
nadmiaruwsztuceostatnichkilkudziesięciolecimożna
rozpatrywaćwconajmniejparukontekstach.Niewątpliwie
wiążesięonztakimizagadnieniami,jak:1)kumulatyw-
nośćsztukiikulturyartystycznej,uwzględniającahetero-
genicznośćartystycznychmanifestacjiwujęciuzarówno
diachronicznym,jakisynchronicznym;2)wspomniana
ekspansywnośćtwórczościartystycznej,otwartejna
wszystkoiwszystkodopuszczającej;3)synkretyczność
sztuki,dowolnośćpostawiformaktywnościartystycznej;
4)mnogośćwariantówkoncepcyjnychiparadygmatycz-
nychwspółczesnejsztuki;5)transgresjagranicdzieła
idoświadczeniaestetycznego;6)transgresjegatunkowe,
praktykimultimedialneiintermedialne;7)Dzawłaszczenie
marginesów”iestetyzacjapotoczności;czy8)ontolo-
gicznaróżnorodność19ponowoczesnychwytworów
artystycznych.Przyjmując,żeDnadmiarowość”dzisiejszej
twórczościgenerujezwiązanezjejdoświadczeniem
dylematy,rozpatrzmyniektórezpowyższychaspektów,
zwłaszczate,którewydająsięsymptomatycznedlatej
problematykiiwspółczesnegodyskursuartystycznego.
Wkulturze,któratransgresjęipluralizmuczyniła
własnymzawołaniem,nadmiarwsztuceisztukiwiążesię
wnaturalnysposób–podkreślmytorazjeszcze–zniema-
jącąprecedensuskaląprzekształceńoraznieograniczono-
ściąartystycznejpraktyki.Presjaoryginalnościiambicja
nowatorstwaokazałysiętakefektywnymigeneratorami
zmianwprzestrzenikulturyartystycznejostatniego
stulecia,żemożnamówićzaHansemMeieremoDprze-
grzanymtempienastępowaniaposobierodzajówsztuk,
zktórychjednausiłujeprzelicytowaćdrugą”20.Źródłem
tychstanowiącychwyrazpluralistycznejdowolności
przekształceńipermutacjizdająsięzasadniczodwa
przesłania:zjednejstronydopuszczeniewobrębie
współczesnejpraktykitwórczejwielu,nawetwykluczają-
cychsięformułartystycznościiwariantówkoncepcyjnych
sztuki,zdrugiej–przeświadczenieocałkowitejrówno-
prawnościwszelkichprojektów,racjiiprzekonań.Wszak,
począwszyodeksperymentówzawłaszczającychpotocz-
ność,sztukastanęłaprzedproblememprzypuszczeniado
własnejDautorytatywnej”iDauratycznej”przestrzenitego,
codotądfunkcjonowałopozaniąipozaparadygmatem
estetycznym.Założeniatewyzwoliłynieskrępowaną
ekspansywnośćdziałańzawisłychwgłównejmierzeod
autorskichpreferencjiiwyborów.Postępującesubiektywi-
zacjaipresjauznaniowopojmowanegoDautentyzmu”
otwarłysztukęnaprzedsięwzięciamotywowanejakkol-
wiekiczymkolwiek,arbitralnądecyzjątwórcylub
Dpanującymświatopoglądem”albo,jaksiędziśmówi,
DWpływowąMetafizyką”,któraDoznaczaprzyznanieracji
temu,cojest”21.Aczegoniemawewspółczesnejsztuce?
Różnopostaciowośćprojektówprzyprawiawręczozawrót
głowy.Niewątpliwietrudnowymienićsubstancje,
materiały,przedmioty,obiektyczymedia,zjakichsztuka
korzysta,alejeszczetrudniejszezdajesięwskazanie,
czegowpraktyceieksploracjachartystycznychzabrakło,
szczególniewobszarzemożliwościzwiązanychztak
zwanąanarchosztuką,sztukąkrytyczną,negatywnączy
aktywistyczno-interwencyjną.Współczesnasztuka,
niczymDotwartyhoryzontniekończącychsięmożliwości
izastępstw”22,ofiarowujeDaurę”artystycznościtak
różnorodnymiskrajnymdziałaniom,żeznalazływniej
miejsce(cooczywiste)przedsięwzięcianiemalkano-
niczne,odwołującesiędotradycyjnychdyscypliniwarsz-
tatów,aleteżtenajbardziejDperwersyjnieprowokujące”23,
niewykluczającekstatycznychsamookaleczeń,projektów
Dzwracającychsiękutabumenstruacji”24czywypróżnia-
niasięnaoczachpubliczności.Taróżnorodnośćiróżnopo-
staciowośćformsztukiostatnichdziesięcioleciznakomicie
unaoczniazakresidynamizmartystycznychredefinicji,
twórczościnieustannieskłonnejdozawłaszczeńieksplo-
racjikolejnychterytoriów.Potencjalniekażdypomysł
zyskujeszansęrealizacji,atodlatego,żedzisiejszasztuka
skutecznieprzezwyciężyłaniedawneparadygmatyczne
odrębnościpotocznegoiartystycznego,zwykłegoieste-
tycznego,azarazemniegdysiejszeprzeświadczenie
orozdzielnościsztukiiżycia,dezaktualizującdawne
standardyipodziały.Innymisłowy,nadmiarowość
aktualnejsztukiniewykluczanawettego,żedopuszczamy
jakoprawdopodobnąsytuację,wktórej–jakpowiada
JosephMargolis–możnadomniemywaćDwytworzenie,na
żądanie,egzemplarza,któregoniktniechciałbywyłączyć,
aleteżniktniemógłbyrównieżzaliczyćdokanonu”25.
SynkretycznyiDnadmiarowy”charakterobecnejsztuki
ipraktykiartystycznejrodzijednakproblemyidylematy.
Zwłaszczawsytuacji(współczesnejkulturyisztuki),gdy
erozjipodległDpielęgnowanyprzezkulturęodstuleci
ideałtożsamościmonadycznej,wymagającej,abyrzecz
byłaklarownaitrwaławswoimzarysie”26.Cztery
kwestiewydająsiętutajinteresujące.Popierwsze,
wspomnianeróżnorodnośćiróżnopostaciowośćwiodą
wstronętwórczościcorazbardziejtransparadygmatycz-
nej,unicestwiającejprzesłankiniedawnychpodziałów,
wyodrębnieńiklasyfikacji.Atowzmagadezorientację
iniepewność.Miejsceuznanychestetycznychregulacji
zastąpiłyindywidualizacja,nieokreślonośćiotwartość
działań.Dotychczasowesystemyelementarnychodróż-
nieńugięłysiępodnaporemzawłaszczeńikontaminacji,
eliminującychniewzruszoneniegdyśprzeświadczenia
ogatunkach,dyscyplinach,aletakżeoistociedzieła
inieodzownych,niezależnychodkontekstuiodbiorcy
#1/2014/STUDIAARTYSTYCZNE
9
