Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Ja,Ty,Inny–dialog?
25
zależyodtego,czykażdyznichodnosisiędodrugiegoczłowiekajakotakiego,kim
onjestnaprawdę,przycałejchęciwpłynięciananiegoprzyjmujegoipotwierdza
takim,jakimktośjest56.
Jakwynikazprezentowanychtreści,obajfilozofowiepodkreślająznacze-
nienowegowymiarupoznania,wskazująnaznaczenierelacjidialogicznej,
jednakróżniąsięwinnychinterpretacjachdialogupomiędzyJa,Ty,Inny.
WinterpretacjiBuberabowiemdialogtosytuacjarozmowy,sytuacjaspotka-
nia.Tomiejsce,owofli”pomiędzymnąitobąflwydarzasięwmowie,która
wprzeciwieństwiedosubiektywistycznejmyślistanowikonkret”,flfaktycz-
ność”,którejbrakujeabstrakcyjnejmyśli.Mowamabyćtym,cokonkretne
itoflbardziejkonkretneniżwszelkikonkret”57.UBuberadialogtoczysię
wrelacjinaprzeciwsiebie,wsytuacjizobowiązania,zaangażowaniawzajem-
ności.JakpiszeH.Buczyńska-Garewicz,tęrelacjęcechujestosunekwzajem-
nościfl(ł)mówienieisłuchanie,przekazywanieiodbieranie,dawanieibra-
nie”58.Warunkamidialogu,wedługBubera,jestwięcsymetria,równowaga,
zwrotność59.
Levinasuważałnatomiast,żeInnyjestzawszeróżnyodJa.Ujmujeon
relacjęJaiinnyjakoAbsolutnieInny,czyliniedającysięsprowadzićzJado
wspólnegomianownika.Podstawowymdoświadczeniemjesttudoświadcze-
nieniezastępowalności,azarazemnieprzechodniości–Janiemożestaćsię
Innym,Janieredukowalnejestdopojęcia,jestzawszecielesneikonkretne,
anieduchoweiabstrakcyjne60.flInnyczłowiekjakoteninnyniejesttylko
jakimśalterego:jestontym,czymjaniejestem”61.Filozofpisał
WdialogupowstajeabsolutnydystansmiędzyJaiTy,któresąabsolutnierozdzielo-
neprzezniewyrażalnyskrętichwnętrza,gdyżkażdyjestjedynywswoimrodzaju
jakojaijakty,każdyabsolutnieinnyoddrugiego,bezwspólnejmiaryibezobszaru
możliwejkoincydencji62.
Levinasidziedalej,bowiemnietylkopodkreślaróżnicepomiędzyJaiTy,
alewskazujeteżnainneograniczenia.Piszebowiem
NiesposóbobiektywnieobjąćzarazemJaiTy,niemamiędzynimimożliwegoi,nie
stanowiącałości63.(ł)zbiorowośćjakątworząflja”iflty”(ł)niezakładauczestnictwa
jakiegośtrzeciegoczłonu–pośredniczącejosoby,prawdy,dogmatu,działa,zawodu,
interesu,wspólnegozamieszkiwania,posiłku–toznaczyniejestonawspólnotą.Jest
budzącągrozęrelacjątwarząwtwarz,wktórejniemażadnegopośrednika,żadnej
56M.Buber,JaiTy,s.135.
57B.Baran,Przedmowa,s.13.
58H.Buczyńska-Garewicz,MartinBuberidylematysubiektywności,Znak,1980,7,s.882.
59M.Kozak,DlaczegoLevinas,s.35.
60R.Włodarczyk,Levinas.Wstronępedagogikiazylu,Warszawa2009,s.176.
61E.Levinas,Czasito,coinne,przekł.J.Mizgalski,Warszawa1999,s.93.
62E.Levinas,OBogu,którynawiedzamyśl,przekł.M.Kowalska,Kraków1994,s.226.
63Tamże,s.227.
