Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Ja,Ty,Inny–dialog?
23
zzewnątrz.Merleau-Pontyumiejscawiałświadomośćwzachowaniachciele-
snych,aostatecznie–wuniwersalnejintercielesności40.Levinaszkoleipisał
Poznanietorelacjaztymcojestparexcellencezewnętrzne,ztymcopozostajenaze-
wnątrzkażdejrelacyjności,akt,wktórymczynniksprawczypozostajenazewnątrz
realizowanegoprzezsiebiedziałania41.
Najwięcejkontrowersjiwfenomenologii(szczególniefrancuskiej)ro-
dziłaproblematykaInnego.Najwyraźniejwidaćtowłaśniewtwórczości
Levinasa.
Ponieważzwiązkipomiędzytymidwomaopisywanymiwyżejperspek-
tywamisąniejednoznaczne,awniniejszejpracyinteresujemniedialogjako
relacjaspotkaniazInnym,towdalszejczęścirozważańograniczęsiędotego
wątku.
LevinaspiszącorelacjizInnym,podejmujedyskusjęzBuberemnatemat
dialogu.PodobniejakBuberuważa,żefilozofiadialogupowinnabyćspoj-
rzeniemnaczłowiekazinnejperspektywy,powinnabraćpoduwagęzmia-
nęJanaTy42.Tęperspektywę,zdaniemLevinasa,fltrzebaprzeciwstawić(...)
tradycjijednościJalubsystemuisamowystarczalnościimmanencji”43.Filozof
uważa,żepozacałościąmieścisiępojedynczeJa,będącejednaknieegzempla-
rzemJauniwersalnego,leczsamoistnyminiedającymsięzniczymporównać
bytem.OkreślajejakoToż-Samy,obejmującypsychikęiwewnętrzność.Toż-
SamypróbujezawłaszczyćTo-Samo,rozumianejakowszechstronnezwiąz-
kimiędzyzjawiskami,składającesięnaimmanentnącałośćrzeczywistości
iprzetworzyćjewpracyorazpoznaniu44.
ZarównoBuber,jakiLevinaszwracająuwagęnarelacjęspołeczną,do
którejdochodziwdialogu45.Levinasmówi
Dostępdoodmiennościdrugiejosobyniejestrównoznacznyzjejpostrzeganiem,lecz
mówieniemTy.Takizwrottobezpośrednikontaktbezuprzedmiotowienia.Jestto
relacjapierwotna46.
RelacjaJa-Ty,Ja-Innyjestznaczącauobufilozofówdlapoznaniarzeczy-
wistości.Buberprzekonuje
40J.Migasiński,Powrótpodmiotu?[w:]Podmiotowośćitożsamość,red.J.Migasiński,War-
szawa2001,s.80.
41E.Levinas,IstniejącyiIstnienie,przekł.J.Margański,Kraków2006,s.140.
42M.Kozak,DlaczegoLevinasniejestflozofemdialogu?[w:]Dialog.Ideaidoświadczenie,red.
S.Kruszyńska,K.Bembennek,I.Krupiecka,Gdańsk2011,s.33.
43E.Levinas,InaczejniżbyćlubPonadistotą,przekł.P.Mrówczyński,Warszawa2000,
s.3.
44M.Murawska,Probleminnegos.36.
45E.Levinas,OBogu,którynawiedzamyśl,s.225.
46E.Levinas,Imionawłasne,przekł.J.Margański,Warszawa2000,s.27.
