Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
Myślpolityczna
bądźnarodu.InstytucjamonarchiiwEuropiewprawdziezostałazachowana,
jednakżefaktycznawładzamonarchówiksiążątzostałabardzouszczuplona12.
XIX-wiecznilegitymiściprzyjmowali,żeprawowitośćodnosisiędowładzy
monarchydziedzicznego,którywstępującnatron,urzeczywistniaprzysługujące
dynastiiprawodorządzeniakrajem.Dominującywspółcześniepoglądnapra-
wowitośćwładzywiążejązdemokracjąprzedstawicielską.Suwerenemjestlud,
ajegoprzedstawicielesprawująwładzęwjegoimieniu.Rządzącywybieranisą
wwolnychwyborach,wktórychfaktyczniewyrażonawolawyborcówrozstrzy-
ga,którapartiabądźugrupowanieotrzymujemandatnarządzeniekrajem.Ak-
ceptacjazastanegoporządkuspołecznegoprzezwchodzącewdorosłośćnowe
pokoleniadokonujesięwdługimprocesiesocjalizacji,któregoznamiennącechą
jestpołączenieprzeświadczeniaowyższościistniejącychinstytucjiwporówna-
niuzinnymiepokamihistorycznymizfaktycznąniewiedządotyczącązałożeń
przyjmowanychwcześniejrozwiązańsprawiedliwychrelacjipomiędzyludźmi.
Wystarczywtymmiejscupowołaćsięnarozpowszechnionąopinię,którejkwe-
stionowaniejesttraktowanejakowidomyznakbrakuodpowiedniejkulturypo-
litycznejiwykształcenia,tęmianowicie,żedemokracjajakoustrójwłaściwie
niemaalternatywnegowariantu,jeślirozważaćjąjakoideał.Wszystkienarody
prędzejczypóźniejodkryjąjejprzewagiibędąjąurzeczywistniać.Wsensiepo-
litycznymtakanaiwnośćnierazbyłasrodzekarana,jednakżeowieleistotniejsze
wydajesięrozważenie,jakiesąźródłatejwciążutrzymującejsięopinii.
Wiarawto,żedemokracjajakoustrójprzetrwa,nawetjeśliaktywnośćoby-
wateli,którązwyklemierzysięuczestnictwemwperiodycznychwyborach,
ograniczysiędoniewielkiejliczbygłosujących,jestbezpodstawna.Alenawet
przyutrzymującejsięwysokiejfrekwencjiwyborczejfundamentalnyproblem,
zktórymmusisięzmierzyćwszelkawładza,amianowicie,jaktworzyćdobre
itrwałeprawo,wcalewtensposóbniezostajerozwiązany.Wyborcadokonuje
wyboruswychprzedstawicieliwsposóbanonimowy,przednikimzatonieod-
powiada.Zawodowipolitycymusielibywykazywaćsięzdolnościądodziałań
bezinteresownychiposiadaćbardzosolidnąwiedzęzwieludziedzinnauki,by
uchodzićzapoważnychkandydatówdopełnieniaurzędówpublicznych.Odpo-
wiedniegremiamusiałybymiećmożliwośćocenyichkwalifikacji.Zamiasttego
wkampaniachwyborczychprezentowanisąludzie,którzynawetjeśliposiadają
jakieśtalentyoratorskie,niemająszansyujawnićswejwiedzyimoralnychza-
let,ponieważniemanatoczasu,jeślichodziomasowemediapubliczneinie-
publiczne,zpowodufunkcjonującychtamreguł.Skrótowewypowiedziihasła
zastępujądługieiwszechstronnesprawdzaniekandydatów.Aponadtozakła-
dasię,żeniemożebyćsprzecznychinteresówpomiędzyreprezentującąlud
elitąpolitycznąanimsamym.JużJean-JacquesRousseauuważałtozałożenie
zabłędneizgubnedlawolnościludu.Pomimowzniosłychhasełmówiących
12
W.M.SPELLMAN:Monarchies100012000.London2001,s.2251267.
