Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
AnnaStępień:JednośćkulturowaEuropyŚrodkowej…
15
mająnaprzykładtakiepaństwa,jakFrancja,RosjaczyAnglia12.Ichnarodo-
wehymnymówiąprzedewszystkimowiecznościiwielkości,wprzeciwień-
stwiedohymnupolskiego,zaczynającegosięodsłów:nJeszczePolskaniezgi-
nęła…”czyukraińskiegotworzonegozresztąnawzórpolski:nJeszczeUkraina
nieumarła…”.nMałenarody1twierdziKundera1oddużychróżninieilo-
ściowekryteriumliczbymieszkańców,leczcośowieległębszego:ichistnienie
niejestdlanichnaturalnąpewnością,leczniezmienniepytaniem,zakładem,
ryzykiem;pozostająonewdefensywiewobecHistorii,siły,którajeprzerasta,
niebierzepoduwagę,anawetichniedostrzega”13.
TymsamymterminnEuropaŚrodkowa”mabardzowieleróżnorodnych
znaczeń.Zanajbardziejpopularnenależałobyuznaćznaczenie:npomost”czy
nśrodekEuropy”.Przyczym,jakstwierdzaZenderowski,n»EuropaŚrodko-
wa«zostaławtymprzypadkuodartazeswojegoaksjologicznegokontekstu,
stającsięwyłącznie»średniąarytmetyczną«lubmedianądwóchniedookre-
ślonychwartości:WschoduiZachodu”14.DlaZenderowskiegodużobardziej
negatywniebrzmiąinnesynonimytegosłowa,tojestnkrajtranzytowy”czy
nkorytarz”.
Przedrokiem1989krajeEuropyŚrodkowejbyłypolitycznie,gospodarczo,
anawetmilitarniezwiązanezeWschodem,kulturowoireligijnie1zZacho-
dem.Znalazłysięmiędzyprzysłowiowymmłotemikowadłem.Wpraktyce
bowiemoznaczałoto,żepoczęścinobcy”byliśmyzarównodlajednych,jak
idladrugich.Powodujeto,żeczęstoczujemysięnieswojoipojednej,ipo
drugiejstronie.Przeczytozkoleitwierdzeniu,żewielenasłączyzarównoze
Wschodem,jakizZachodemEuropy.Skutkitejsytuacjipozostaływidoczne
dodziśicojakiśczasodżywająnanowo.Zenderowskiposuwasięnawetdalej
wtejinterpretacji:nItaknaprawdę1twierdzi1niejesteśmytakże»swoi«dla
siebiesamych.PolacydlaCzechów,CzesiiSłowacydlaWęgrów”15.
Wielepojęćiznaczeń,zaktórychpomocąokreślanabyłaijestnadalEuropa
Środkowa,jestczęstonadużywanychlubinterpretowanychnaróżnesposo-
by.Tymsamymprowadzitodoutratyprzezniejakiegokolwiekznaczenia.Na
drodzedodialoguwEuropieŚrodkowejstoibowiemwieleprzeszkódhistorycz-
nych,aleteżkulturowych,acozatymidzie,iemocjonalnych.Częstouważa
sięjązatęgorsząEuropę.ByciePolakiem,CzechemczyWęgremjest,czy
bywało,niejednokrotnieprzedmiotemironii.Zaprzykładmożetuposłużyć
postaćwojakaJózefaSzwejkaJaroslavaHaška.16WojakSzwejkjesttypologicz-
12Ibidem,s.24125.
13M.Kundera:DieWeltliteratur.Byćantynowoczesnymmodernistą[fragmentksiążki
M.Kunderypt.Lerideau,któraukazałasięweFrancjiw2005r.].nEuropa”,dodatekdodzien-
nikanFakt”z08.06.2005,s.12.
14R.Zenderowski:PomiędzyWschodem…,s.15.
15Ibidem.
16J.Hašek:PrzygodydobregowojakaSzwejka.Warszawa2004.
