Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
AnnaStępień:JednośćkulturowaEuropyŚrodkowej…
17
czącegosięwramachideologiiawangardystycznej)”20.WedługG.Scarpetty,
ntrzebarozróżniaćmiędzypomyślanymjako»sposóbnatożsamość«powrotem
doEuropy,zmierzającym1nazasadziereakcjiwobectakjeszczeniedawnej
dominacjipostawymodernistycznej1doprzeciwstawieniaEuropyAmeryce
(wygrywającMusilaprzeciwFaulknerowi,ChiricoczyKirchneraprzeciwPol-
lockowiitd.),a1zdrugiejstrony1zodzyskaniemdlasiebietejwłaściwej
Europiekulturowej»długościfali«,któraniewykluczałabyFaulkneraaniPol-
locka,alewprostprzeciwnie”21.
Normatywnycharakterkulturyeuropejskiejstanowiotym,żeważnesąnie
tylkotepytania,którepostawilijużPlatoniArystoteles,św.Augustyniśw.
Tomasz,atakżeKartezjusz,Leibniz,Locke,Hume,KantorazHegel.Toteż
głównynurttradycjieuropejskiej.Todziękiniemumożemyduchemmieszkać
wEuropieZachodniej,aciałempozostawaćwEuropieWschodniej.nGeneral-
niemożnapowiedzieć,żedebatanatematEuropyŚrodkowejwyłaniasięna
planpierwszy,agraniceowegofantastyczno-realnego»subkontynentu«podle-
gająszczególniegwałtownymprzesunięciomwówczas,kiedycałykontynent
lubteżjedenzbiegunówwładzynaZachodzielubnaWschodziewstrząsany
jesthistorycznymikryzysami.Przytymsejsmografyintelektudanejepokireje-
strująowekryzysyjeszczewstadiumpoprzedzającymerupcję”221twierdzi
MatthiasRüb.
NauwagęzasługująturównieżspostrzeżeniaJenoSzücsa,któreprowoku-
jądospojrzenianawieleproblemównanowo,doszerszejdyskusjiirefleksji.
JakstwierdziłKlaniczayGábor,npracaSzücsaTrzyEuropypomagazrozumieć,
czymjestEuropa,jejjedność,szczególnietym,którzyodwieluwiekówwalczą
oswojewniejmiejsce1toznaczydlaintelektualistówEuropyŚrodkowej”23.
WedługPéteraHánaka,przedstawienieprzezSzücsaEuropywpostacitrzech
regionówdawałoteżsporemożliwościtym,którzyniechcielipozostawaćczę-
ściąradzieckiegoobozusocjalistycznego.Atozewzględunaodmiennetra-
dycjehistoryczne.nEsejSzücsaumożliwiałnonkonformistycznymintelektuali-
stomobronętegowąskiegopola,zktóregomożnabyłoopieraćsięhegemonii
ideologiikomunistycznej.Tarolajestniemniejważnadzisiaj,pięćlatpoostat-
nimoswobodzeniu”24.
JenoSzücsbardzodokładnieokreśliłistnienieispecyfikęrozwojuEuropy
ŚrodkowejorazjejmiejscewEuropiewogóle.Starałsięudowodnićistnienie
historycznejEuropyŚrodkowej,aletakżenatymtleprzedstawićróżnicepomię-
20Ibidem.
21Ibidem.
22M.Rüb:GdzieleżyEuropaŚrodkowa?nKafka.KwartalnikŚrodkoweuropejski”2001,
nr1,s.15.
23K.Gábor:WstępdoksiążkiJenöSzücsaotrzechhistorycznychregionachEuropy.W:
J.Szücs:TrzyEuropy.Przeł.J.M.Kłoczowski.Lublin1995,s.18.
24P.Hának:Posłowie,s.132.
2Studia…
