Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RobertJanik:Rolainterwencjonizmupaństwowego…
21
toteżw1935rokudoszłodorozpoczęciadrugiejfazyreform(SecondNew
Deal),wktórejadministracjademokratycznasprzymierzyłasięzruchem
związkowymizaatakowałagrupyinteresów,reprezentującewielkiprzemysł.
Wkonsekwencjidoprowadziłotodoprawnegoustaleniawymiaruczasupracy
orazokreślenianajmniejszychdopuszczalnychwynagrodzeń(w1938r.),jak
równieżpodniesieniapodatkówdlanajlepiejzarabiających.Wroku1935
uchwalonazostałauchwałaoubezpieczeniachspołecznych,anaprogramy
socjalneprzeznaczonychzostało5mlddolarów;objęłyonemiędzyinnymi
systeminterwencyjnegozatrudnianiaosóbbezrobotnych1wramachtego
powstałaagencjaonazwieWorkProjectsAdministration.Państwowsparło
równieżbudownictwomieszkaniowedlanajuboższych
19
.Wmiarępoprawy
sytuacjigospodarczejmalałozainteresowanieopiniipublicznejprzeprowa‑
dzanymireformami.Dużywpływnatakirozwójwydarzeńmiałwzrost
napięciamiędzynarodowego,charakterystycznydlaokresupoprzedzającego
wybuchIIwojnyświatowej.
NewDealoznaczałwsferzegospodarczej,podobniejakispołecznej,
zasadniczązmianęfilozofiidziałaniapaństwa.Uznanyzostałobowiązek
podejmowaniaprzezstrukturyrządoweodpowiednichdziałańinterwen‑
cjonistycznychwsytuacjizagrożenia.Byłatodużazmianawstosunkudo
stanupoprzedniego,kiedytogospodarkabyłazzasadypozostawianasamej
sobie,ażeby„ożywczesiłysamoregulacjirynkowej”mogłydopełnićswego
dzieła.Perturbacjeekonomiczneoznaczaływprawdzieproblemyspołeczne,
jednakżerozwiązanietychżepozostawaćmiało,wedługkoncepcjiliberal‑
nych,główniewgestiiorganizacjicharytatywnych.Wtymwzględziezwo‑
lennikomaktywnejrolipaństwaudałosięskutecznieprzeprowadzićzmiany
założeńideologicznych,wykorzystującnamasowąskalęśrodkifederalnedo
wspieraniapotrzebujących.NewDealbyłzatemrównieżwsferzestosunków
społecznychswegorodzaju„nowymrozdaniemkart”,stwarzającymszansę
1aczkolwiekwograniczonymzakresie1awansuspołecznegorównież
tym,którzydotejporymożliwościtejbylipozbawieni.
OceniającNewDeal,należystwierdzić,żerozszerzyłonkompetencje
państwawzakresieskutecznejinterwencjiwsferzegospodarkiwolnoryn‑
19
WśródpodejmowanychwokresieNewDealprzezRooseveltadziałańnaszczególną
uwagęzasługują:zmianyprawneprowadzącedoobjęciakontroląpaństwowądziałalności
bankówigiełd,wysiłkinarzeczpoprawysytuacjimiast(HousingAct,1934),wprowadzenie
40-godzinnegotygodniapracy,ustanowieniezasiłkówminimalnychdlarobotników,premie
zanieużywanemoceprodukcyjneposzczególnychzakładówpracy(miałyzapobiegaćnad‑
produkcji),uporządkowaniesprawzadłużeniaorazzagwarantowaniedochodówminimal‑
nychwrolnictwieprzezsubsydiowaniecenproduktówrolnych.Istotnązmianąbyłoogra‑
niczenieprerogatywposzczególnychstanównarzeczwładzcentralnych(widocznebyłoto
m.in.wprzypadkuprojektu,,DolinaTennessee”),jakrównieżodejścieodpolitykiizolacjo‑
nizmu,cozarowocowałoożywieniemmiędzynarodowejwymianyhandlowej.
